100. rocznica Cudu nad Wisłą - wykład Karola Wojtasa w bibliotece

W przeddzień 100. rocznicy ,,Cudu nad Wisłą” Gminna Biblioteka w Starej Wsi zorganizowała wykład pt.: „Limanowscy uczestnicy wojny polsko – bolszewickiej 1919 – 1920”. Prelegentem był historyk i limanowski regionalista, Karol Wojtas.

Spotkanie rozpoczęło się od wspólnie zaśpiewanego hymnu. W atmosferę tamtych wydarzeń, wprowadził zebranych występ Magdaleny Mól i Karoliny Kowalskiej z Zespołu Muzycznego Consonans, którego opiekunem jest radny miejski Leszek Mordarski. Wydarzenie rozpoczął i powitał przybyłych dyrektor Jacenty Musiał, który podziękował zebranym za postawę patriotyczną, że w tak trudnym czasie epidemii, tak liczne grono postanowiło uczcić wydarzenia sprzed 100 lat. Następnie głos zabrał wójt gminy, Jan Skrzekut, który podkreślił, jak ważną rolą w historii Polski i świata odegrała Bitwa Warszawska. Na spotkanie przybyli licznie samorządowcy, radni gminni: Cecylia Kochańczyk, Władysław Lachor,  doktor Adam Ryś, historycy i mieszkańcy Starej Wsi.

Karol Wojtas na początku wykładu, przedstawił w skrócie przebieg wojny polsko – bolszewickiej: od momentu przyjętego przez historyków za jej początek, w lutym 1919 roku poprzez kolejne jej etapy takie jak np. Wyprawa Kijowska na wiosnę 1920 roku, a następnie Bitwę Warszawską w sierpniu 1920 roku oraz bitwy pod Komarowem i nad Niemnem do zawieszenia broni, a później traktatu pokojowego w Rydze zawartego w marcu 1921 roku. 

Następnie przedstawił sylwetki mieszkańców Ziemi Limanowskiej, którzy walczyli w wojnie polsko – bolszewickiej w latach 1919 – 1920. Jak podkreślił osób z naszego regionu, które wzięły udział w walkach było dość sporo, ale dziś po stu latach lokalnym historykom znane są nazwiska tylko pewnej części. Dodał, że trzeba spróbować zrobić listę takich osób i prosił, aby rodziny żołnierzy, którzy stanęli do walki sto lat temu podzielili się informacjami z lokalnymi historykami. Karol Wojtas wymienił takie postacie jak pochodzących z Limanowej żołnierzy, miedzy innymi: Józefa Jońca (1900 – 1956), późniejszego kapelana SBSK i 3 DSK pod Tobrukiem i Monte Cassino podczas II Wojny Światowej, który jako młody chłopak walczył z sowietami, jako żołnierz 8 Pułku Ułanów z Krakowa, Franciszka Jabruckiego (1892 – 1966), Jana Biedronia (1902 – 1998), walczącego w 77 Pułku Piechoty, Adama Mamaka (1896 – 1962), późniejszego działacza ludowego, weterynarza i starostę limanowskiego, bohatera 2 Pułku Strzelców Podhalańskich, Zygmunta Berlinga (1896 – 1980), który walczył w 4 Pułku Piechoty Legionów, Mieczysława Mordarskiego seniora (1888 – 1959), uczestnika walk 1 Pułku Strzelców Podhalańskich. 

Co dalej z małymi szkołami? Dziś rocznica urodzin i śmierci historycznej postaci z regionu

Oprócz tego wymienił także urodzonych w Limanowej żołnierzy Kazimierza Weryńskiego, Tadeusza Rozwadowskiego oraz Józefa Sikorę. Dodał także, że w wojnie polsko – bolszewickiej walczył urodzony w Budzowie, ale przez większość życia związany z Ziemią Limanowską Józef Marek (1900 – 1958), który walczył, jako żołnierz ochotnik w 2 Pułku Artylerii. Z Pisarzowej pochodził walczący w tej wojnie Stefan Stolarz, który to w 1940 roku zginął w Katyniu. Prelegent wymienił jeszcze kilkanaście sylwetek żołnierzy pochodzących z Jodłownika, Kamienicy, Przyszowej, Tymbarku i Mszany Dolnej. 

Dopełnieniem wykładu Karola Wojtasa były wypowiedzi kilku uczestników spotkania, którzy opowiedzieli o swoich członkach rodzin, którzy sto lat temu stanęli w obronie Polski przed armią czerwoną. Niektórzy z uczestników przynieśli także pamiątki po swoich dziadkach, którzy wzięli udział w wojnie polsko – bolszewickiej. Jednym z przemawiających był Leszek Mordarski, radny miejski, który przyniósł pamiątki po swoim dziadku, Mieczysławie Mordarskim Seniorze. Mieczysław brał udział w wyprawie na Kijów. Po zdobyciu przez Polaków Kijowa dyrygował Orkiestrą I PSP podczas defilady ulicami stolicy Ukrainy. Uczestnicy z wielkim zainteresowaniem oglądali szablę paradną i pamiątkowy medal.

Swoimi spostrzeżeniami podzielił się także Robert Kowalski, prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego w Nowym Targu, historyk Przemysław Bukowiec,  były ambasador RP w Iraku, Stanisław Smoleń oraz Witold Franczak, wnuk jednego z limanowian, walczących w 1920 roku, który przybył na spotkanie ze swoją siostrą - Haliną Dyczek, twórcą i dyrgentką Chóru Chłopięcego przy bazylice Matki Boskiej Bolesnej w Limanowej.

W czasie spotkania uczestnicy mieli okazję podziwiać zaprezentowany obraz Józefa Piłsudskiego namalowany przez niezwykle utalentowanego Legionistę, Stanisława Odziomka, kierownika Szkoły Podstawowej w Łososinie Górnej. Obraz został wypożyczony od rodziny państwa Rysiów.

Spotkanie zakończył wójt Limanowej, który wyraził uznanie dla prelegenta i przybyłych. – Widzę, że jest duża potrzeba organizowana takich spotkań na terenie naszej gminy, dlatego dziękuję organizatorom i liczę na dalszą współpracę – podsumował. Na zakończenie zebrani ze wzruszeniem wysłuchali patriotycznych pieśni w wykonaniu utalentowanych solistek Consonansu.

(Źródło/fot.: GBP w Starej Wsi)