Blisko 17,1 tys. osób w Małopolsce leczyło się w ubiegłym roku z powodu chorób odkleszczowych. Jak informuje małopolski NFZ, zdecydowaną większość przypadków stanowiła borelioza, choroba, której nie wolno lekceważyć.

Borelioza w liczbach – dane NFZ za 2024 rok

Według danych Małopolskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia, tylko w zeszłym roku aż 17 tysięcy pacjentów otrzymało diagnozę boreliozy. Choroba ta jest przenoszona przez kleszcze, których największą aktywność obserwujemy od czerwca do września. Wiosna i lato to bowiem czas wyjątkowo wzmożonej aktywności tych pajęczaków i jednocześnie ten fragment roku, gdy najwięcej czasu spędzamy na świeżym powietrzu.

– Liczba pacjentów z chorobami odkleszczowymi od dwóch lat utrzymuje się na podobnym, wysokim poziomie. Pokazuje to, że kontakt z kleszczem to realne zagrożenie, którego nie warto bagatelizować – mówi Elżbieta Fryźlewicz-Chrapisińska, dyrektor małopolskiego NFZ.

Kleszcz jest pajęczakiem, któremu krew człowieka lub zwierzęcia jest potrzebna do rozwoju. Zanim się jej napije, mierzy zazwyczaj kilka milimetrów. Po wyssaniu krwi wielokrotnie zwiększa jednak swój rozmiar. Jego naturalnym środowiskiem jest każde wilgotne miejsce, gdzie występuje roślinność. Można go spotkać w lasach, miejskich skwerach, parkach, przydomowych ogrodach. Na „dawcę krwi” oczekuje ukryty w liściach lub źdźbłach trawy i przyczepia się do niego, ocierając się.

Ukąszenie kleszcza jest bezbolesne, może się jednak wiązać z ryzykiem groźnych chorób odkleszczowych. Najczęstszą z nich jest właśnie borelioza. To choroba bakteryjna, powodowana przez krętki Borrelia, których nosicielami są niektóre kleszcze. Może rozwijać się miesiące, a nawet lata. Nieleczona grozi powikłaniami neurologicznymi, zaburzeniami serca czy chorobami stawów. 

„Aby mierzyć drogę przyszłą, trzeba wiedzieć skąd się wyszło…” – podsumowanie projektu zrealizowanego przez Stowarzyszenie Dla Męciny Obwodnica Limanowej: finansowanie zwiększone do 578 mln zł

Jak rozpoznać boreliozę? Typowe objawy choroby

Borelioza, spowodowana zakażeniem bakterią Borrelia, często daje objawy z opóźnieniem. Do najbardziej charakterystycznych symptomów należą:

• Rumień wędrujący – owalna, powiększająca się zmiana skórna, pojawiająca się po 1-6 tygodniach od ukąszenia.
• Objawy grypopodobne – gorączka, bóle mięśni, zmęczenie, bóle głowy.
• Powikłania neurologiczne i kardiologiczne w przypadku późnego rozpoznania lub zaniedbania leczenia.

Jak uniknąć ukąszenia przez kleszcza? Praktyczne wskazówki

Wiosna i lato to okres zwiększonego ryzyka spotkania kleszcza, dlatego warto pamiętać o podstawowych zasadach profilaktyki:

• Ubieraj się odpowiednio – długie spodnie, pełne obuwie, długie rękawy i czapka.
• Stosuj środki odstraszające kleszcze (repelenty).
• Po każdym spacerze dokładnie oglądaj ciało i ubranie.
• Jak najszybciej usuń kleszcza, jeśli zauważysz go na skórze.

Jak bezpiecznie usunąć kleszcza?

W przypadku znalezienia kleszcza ważne jest jego prawidłowe usunięcie. Nie należy:

• wyciągać go palcami,
• rozduszać, wykręcać ani przypalać,
• smarować tłuszczem lub chemikaliami.

Zaleca się używanie specjalnych przyrządów dostępnych w aptekach. W razie trudności konieczna jest wizyta u lekarza lub pielęgniarki.

Czy warto badać usuniętego kleszcza?

Specjaliści podkreślają, że badanie usuniętego kleszcza pod kątem obecności bakterii nie ma sensu. Dodatni wynik takiego testu świadczy jedynie o potencjalnym zagrożeniu, a nie o zakażeniu człowieka. Lepiej obserwować swoje zdrowie i zgłosić się do lekarza w razie objawów choroby.