Przyjęcie chrztu przez Mieszka I w 966 r. było przełomowym momentem w dziejach Polski, choć dawne kroniki odnotowały ten fakt bardzo lakonicznie. Pierwsza wzmianka o chrześcijaństwie na ziemiach Polskich pochodzi z Żywota Świętego Metodego, zwanego Legendą Panońską.
W X wieku ziemie Mieszka I trwały w pogaństwie, od południa graniczył z chrześcijańskimi Czechami, na zachodzie z chrześcijańskimi Niemcami na północy Mieszko I zmagał się z Wieletami, których pod pretekstem chrystianizacji atakowali margrabiowie niemieccy. Dlatego książę, aby więcej znaczyć w ówczesnej Europie, a jednocześnie wytrącić niemieckim biskupom główny argument usprawiedliwiający objecie Polski ich działalnością misyjną zmuszony był podjąć decyzje o chrzcie. Z wejściem do kręgu chrześcijaństwa zachodniego wiązało się małżeństwo Mieszka I z księżniczką czeską Dobrawą. Chrzest zgodnie z ówczesnymi zwyczajami odbył się prawdopodobnie w Wielka Sobotę 14 kwietnia 966 roku, który jest uznany za początek Państwa Polskiego. Wynikało to z tradycji chrześcijańskiej pochodzącej z pierwszych wieków. Katechumenów, a zwłaszcza znaczniejszych mieszkańców, chrzciło się w wigilię Wielkiej Nocy. Potwierdzenia te znajdują się w różnych czeskich źródłach historycznych, w których zapisano, że znaczniejszych katechumenów chrzczono właśnie w Wielką Sobotę.
Chrzest w Polsce stanowi ważny przełom w naszej historii. Zapewnił Polsce miejsce pośród krajów chrześcijańskiej Europy. Zabezpieczył też państwo przed przymusową chrystianizacją i przyczynił się do jego wewnętrznego zespolenia. Mieszko I został uznany za równorzędnego władcę, co w zdecydowany sposób wzmocniło jego pozycje w stosunkach z Niemcami. Chrzest otworzył dostęp do łacińskiej cywilizacji i kultury, którą przekazywali wraz z szerzeniem prawd wiary.
„Po chrzcie, Polska jako naród wychodzi z własnej dziejowej prehistorii i znaczenia i zaczyna istnieć historycznie” - Jan Paweł II
Mieszko I umocnił także swoja władzę. Stał się Pomazańcem Bożym, któremu poddani nie mogli się buntować , gdyż każde takie wystąpienie uznane jest za grzech.
Chrześcijaństwo stało się zaś religia obowiązująca – religia państwową. Polska dzięki duchowieństwu zyskała także kontakt z zachodnimi kręgami kulturowymi, a budowane kościoły i klasztory stały się ważnymi ośrodkami życia intelektualnego i artystycznego. Chrystianizacja stała się kamieniem milowym dla rozwoju polski.
Potomkowie Mieszka I kontynuowali politykę Mieszka I dążąc do utworzenia arcybiskupstwa i kilku biskupstw gdyż do tej pory na ziemiach polskich istniało jedynie biskupstwo misyjne w Poznaniu.
W roku 999 papież Sykstus II wydaje bullę na mocy której powstało arcybiskupstwo w Gnieźnie – na jego czele stanął brat św. Wojciecha, czyli Radzim Gaudenty. Potem utworzono biskupstwa w Krakowie, Wrocławiu, Kołobrzegu.
Proces chrystianizacji trwał do XIII wieku, a niektórzy historycy uważają, że nawet do XVI wieku.
Jedna religia i jedna organizacja kościelna spajały i wzmacniały wówczas organizację państwa. Duchowni zakładali klasztory, zakony, diecezje oraz podstawową jednostkę kościelną jaką były parafie. Już w XI wieku widać, że wiara zakorzenia się szczególnie wśród dynastii i ich ważnych elit. Możni fundują kościoły i klasztory, sprowadzają duchownych na swe tereny, a sam episkopat rekrutuje się przede wszystkim z rodzin możnowładczych. Natomiast proces chrystianizacji szerokich warstw społeczeństwa osiąga istotny poziom, gdyż kształtuje się struktura parafialna. W XII wieku na Ziemiach Polskich mamy około 800-1000 kościołów pełniących funkcje parafialne, a pod koniec XII wieku jest ich już ponad 3000. Proces chrystianizacji obejmuje również nasze tereny.
Na Ziemi Limanowskiej pierwszym zakonem, którym powstał był Klasztor Cystersów. Jego fundatorem był wojewoda krakowski Teodor Cedro herbu Gryf, który cystersom ofiarował rozległe tereny Mogilanach Ludźmierzu i Szczyrzycu w celu ich skolonizowania. Cystersi założyli w 1234 r. swój klasztor w Ludźmierzu. Nie są znane powody dlaczego w 1243 r. przenieśli swoja siedzibę z Ludźmierza do Szczyrzyca – prawdopodobnie nie odpowiadał im surowy klimat. Klasztor w Szczyrzycu należy do jednych z najstarszych klasztorów w Polsce. Parafia pw. Najświętszej Marii Panny Wniebowziętej i św. Stanisława w Szczyrzycu. Erygowany w 1238 r. – prowadzi ją Opactwo Cystersów. Klasztor ten budowany był według określonych zasad w miejscach odległych od ludzkich siedzib, a sposób życia mnichów opierał się na regule „Ora et labora”, czyli „módl się i pracuj”.
Najstarsza parafią na naszych terenach jest Parafia Wszystkich Świętych z 1320 roku w Łososinie Górnej. Była już wówczas na tyle dobrze zorganizowana, ze utrzymuje się tutaj samodzielnie. Założyli ją rycerze herbu Szreniawa. Ród ten pochodził z Zbydniowa i dał początki tak wielkim i potężnym rodom szlacheckim jak Lubomirscy i Stadniccy.
Kroniki podają, że w 1138 roku powstała parafia św. Marii Magdaleny w Kaninie. Informacja ta jednak do końca nie jest potwierdzona.
Inne powstałe parafie to: Parafia św. Antoniego Opata w Męcinie - 1325 r., Parafia św. Jana Ewangelisty w Pisarzowej erygowany została ok. 1336 r., Parafia św. Michała Biskupa w Skrzydlnej - erygowany 1351 r. Parafia Ścięcia św. Jana Chrzciciela na Górze Świętego Jana . Erygowano nawet w XII wieku. Parafia św. Katarzyny Aleksandryjskiej z Wilkowiska 1328 r. Parafia św. Michała Archanioła w Ujanowicach. Powstała w pierwszej połowie XIII wieku (w roku 1268 księżna Kinga funduje sołectwo i wieś Ujanowice, a w 1296 r. nadaje grunta beneficjalne dla probostwa). Parafia pw. Matki Bożej Szkaplerznej w Dobrej z lipca 1361r. Parafia pw. Narodzonej Najświętszej Maryi Panny w Tymbarku powstała 1353roku.
Spośród wielu innych parafii które powstawały w ciągu wielu stuleci w naszym regionie należy zaznaczyć, że parafia Matki Boskiej Bolesnej w Limanowej powstała dopiero 1513 roku. Założona została przez Ochacego Jordana herbu Trąby na jego ziemi.
Profesor Tomasz Jasiński znawca wieków średnich z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu jednoznacznie określa, że Chrzest Polski zdefiniował tożsamość Polski na stulecia, wprowadził nas do cywilizacji chrześcijańskiej i świata zachodniego, a decyzja Mieszka I swoimi skutkami obejmuje również nas dzisiaj żyjących i miała tak ważne historyczne znaczenie, że wejście Polski do Unii Europejskiej, czy decyzja o członkowskie w NATO ma wymiar mniejszej wagi.
Jubileusz 1050 - lecia Chrztu Polski zobowiązuje każdego z nas do odważnego i wiernego podjęcia wszelkich wezwań i zobowiązań, które wypływają z przyjętego przez Polskę, a tym samym i nas samych chrztu. Rocznica ta zobowiązuje również do refleksji nad konsekwencjami tego faktu dla teraźniejszości i przyszłości.
Zobacz również:
Komentarze (4)