Dziś rocznica urodzin jednego najwybitniejszych awangardowych twórców

Był nie tylko malarzem ale i teoretykiem sztuki, poetą i dramatopisarzem, okrzyknięto go jednym z najwybitniejszych awangardowych twórców – dokładnie 142 lata temu, 28 grudnia 1880 roku, w majątku dworskim Berdychów koło Przyszowej urodził się Tytus Czyżewski.

Tytus Czyżewski urodził się 28 grudnia 1880 roku w Przyszowej (w majątku Berdychów - pochodził z rodziny ziemiańskiej). 

Ukończył szkołę średnią w Nowym Sączu. W latach 1902–1907 studiował malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, m.in. pod kierunkiem Józefa Mehoffera i Stanisława Wyspiańskiego. 

W latach 1907–1909 i 1910–1912 kontynuował studia w Paryżu. Od 1911 jego prace uczestniczyły w Wystawach Niezależnych.

Chaos, krzyki i wzajemne oskarżenia MechanCraft 2024 – Święto Zawodów w limanowskim „Mechaniku” (ZDJĘCIA)

Po powrocie do kraju stał się jednym z twórców polskiej awangardy. W 1917 był współzałożycielem ugrupowania Ekspresjonistów Polskich, w roku 1919 przekształconego w grupę Formiści. Redagował pismo grupy zatytułowane „Formiści”. Był jednym z organizatorów klubów futurystycznych: Katarynka (1919) i Gałka Muszkatołowa (1921).

Obok malarstwa zajmował się poezją, dramatem i krytyką artystyczną, a także typografią, projektował szatę graficzną własnych utworów literackich. Po rozwiązaniu Formistów wyjechał do Paryża, gdzie przebywał z przerwami do 1930 roku. 

W latach 1922–1925 pracował w polskiej ambasadzie w Paryżu. W tym czasie publikował m.in. w pismach „Zwrotnica”, „Epoka”, „Almanach Nowej Sztuki”. W 1925 roku opublikował Pastorałki, zbiór poezji inspirowany ludową poezją góralską, ilustrowany grafikami Tadeusza Makowskiego.

Dużo podróżował, zwiedzając Francję, Hiszpanię i Włochy. W 1930 zamieszkał w Warszawie. Publikował w czasopismach „Głos Plastyków”, „L'Art Contemporain – Sztuka Współczesna”, „Kultura”, „Wiadomości Literackie”, „Kurier Polski”, „Prosto z Mostu”. W czasie okupacji przebywał w Warszawie. Pracował wtedy nad tomem poezji Antidotum, który został zniszczony podczas powstania warszawskiego. Po powstaniu zamieszkał w Krakowie, gdzie zmarł 6 maja 1945 roku.

(Fot.: MSL - Muzeum Sztuki w Łodzi)