8°   dziś 10°   jutro
Środa, 06 listopada Feliks, Leonard, Ziemowit, Jacek, Arletta

Kamienie z duszą

Opublikowano 28.06.2010 17:10:02 Zaktualizowano 05.09.2018 12:11:30 JOMB

Najstarsi mieszkańcy Limanowej może jeszcze pamiętają prowadzony przez Władysława Wondrę jedyny w mieście zakład kamieniarski, który znajdował się za obecnym domem towarowym, w miejscu gdzie teraz stoją kiosk i bloki. Mało kto wie, że wykutą w kamieniu potężną postać Chrystusa na krzyżu w górnej części frontu limanowskiej bazyliki współtworzył właśnie ten kamieniarz.

Władysław Wondra urodził się w 1886 r. w Suchej Beskidzkiej. Pochodził z rodziny kolejarskiej. Miał siostrę oraz dwóch braci. Nie wiadomo, gdzie nauczył się kamieniarstwa. Do Limanowej został sprowadzony w 1911 r. przez ks. Ludwika Łazarskiego. Wcześniej pracował jako kamieniarz w Krakowie, prawdopodobnie u Franciszkanów.

W limanowskim kościele zajął się wykonaniem słupków odgradzających ołtarz od nawy głównej. Brał też udział w pracach nad stacjami drogi krzyżowej. Przypuszczalnie jest wykonawcą ich ram. Współtworzył również potężną postać Chrystusa na krzyżu, znajdującą się w górnej części frontu limanowskiej bazyliki. Rzeźba jest wykonana z jednego bloku skalnego. Twardy piaskowiec przyciągnięto na wałkach spod Łysej Góry. Nie można było rzeźbić na dole, bo przy późniejszym wciąganiu rzeźba mogła ulec uszkodzeniu. Ogromny blok skalny został więc wciągnięty na górę. Użyto do tego znajdującego się na rynku kieratu, czyli urządzenia do porusza maszyn rolniczych przy pomocy siły zwierząt pociągowych. Następnie blok umocowano i obmurowano. Postawiono rusztowania i samo rzeźbienie wykonywano już na wysokościach. Postać Chrystusa jest pochylona do przodu, można więc sobie wyobrazić, ile kamienia musiało zostać skute.

Podczas pracy przy kościele Władysław Wondra poznał Karolinę z domu Czamara. Małżonkowie zamieszkali w domu babci panny młodej, który stał w centrum Limanowej za obecnym domem towarowym. Mieli troje dzieci: Michała, Mariana i Elżbietę. Żadne z nich nie przejęło fachu ojca.

Zobacz również:

W 1917 r. Władysław Wondra brał udział w I wojnie światowej wcielony do wojska austriackiego. Później prowadził własny zakład kamieniarski, który mieścił się przed jego domem pod zadaszeniem chroniącym od deszczu i słońca. W dni targowe ciągnęli do niego gospodarze, którzy zamawiali kamienne żarna. Wykonywał również nagrobki, także żydowskie. Znał hebrajski i rzeźbił litery tym języku, co nie jest sztuką prostą, bowiem wymaga niezwykłej precyzji.
Wiadomo, że jego dziełem jest elewacja domu na rogu ulicy ks. L. Łazarskiego i Jana Pawła II. Na zlecenie wykonał także Pomnik Przyjaźni Polsko - Radzieckiej, który kiedyś stał na limanowskim rynku, a później w parku. Pracował także w Krakowie.

Został zapamiętany jako człowiek spokojny, dowcipny, rozmowny, który ciekawie opowiadał i zawsze znajdował czas dla odwiedzających go osób.

Władysław Wondra długo chorował na serce, cierpiał też na chorobę zawodową - pylicę. Zmarł 18 kwietnia w 1962 r. Pozostały wykute kamienne dzieła z duszą.

Fot.arch. z albumu „Okruchy pamięci. Limanowa na starej fotografii” – Władysław Wondra przy pracy.

Komentarze (13)

111ksiadz
2010-06-28 18:40:27
1 0
Bardzo proszę o informację:kto zniszczył Pomnik Przyjaźni Polsko-Radzieckiej,usunął wyrzeźbione tam postacie.Chciałbym znać tego wandala.
Odpowiedz
konto usunięte
2010-06-28 20:16:08
0 0
111ksiadz jak to kto to ten sam prawowity który zmienił nazwe dawnego Domu Kultury na Siwy Brzeg. Czyli prawowita władza która nie umie nic wybudowac za to umie nazwy tego co istniało i zastało wybudowane w złych czasach zmieniac, ot tak prościej i przyjemniej.
Odpowiedz
111ksiadz
2010-06-28 20:47:15
0 0
To że ktoś wydał polecenie przeniesienia do parku mogę jeszcze zrozumieć(św.Floriana tez przenieśli),ale co za wymużdżony przychlast zezwolił to zniszczyć tego nie rozumie.
Odpowiedz
111ksiadz
2010-06-28 20:51:23
0 0
Spadkobiercy p.Wondry też powinni mu skuć,ale ryj.
Odpowiedz
loleklima
2010-06-29 07:39:25
0 0
dobrze gada... dać mu wódki!....;]
Odpowiedz
RetroFilia
2010-06-29 07:59:47
1 0
':Spadkobiercy p.Wondry też powinni mu skuć,ale ryj.' Może trochę kultury... Typowe limanowskie gadanie, wstyd mi za takich ludzi.
Odpowiedz
111ksiadz
2010-06-29 08:35:01
0 0
Wstydź się za siebie ułożony kulturnisiu-skuli pomnik?-Powinno się im zrobić to samo.
Odpowiedz
RetroFilia
2010-06-29 19:31:51
0 0
111ksiadz to teraz mi wytłumacz o jaki pomnik Ci chodzi ?
Odpowiedz
111ksiadz
2010-06-29 21:06:48
0 0
Może być ciężko,bo mnie od 1975do 2005 nie było w Limanowej,ale spróbuję.Kiedyś na rynku(patrząc,stojąc przy kościele)po prawej stronie(przez środek biegła ulica na N.Sącz)stał Pomnik Przyjaźni Polsko-Radzieckiej.Taki graniastosłup z płaskorzeźbami czerwonoarmistów.Pomnik przeniesiono do parku,skuto postacie i jakiś mądry zamontował dechy chyba z wizerunkami świętymi.Odpowiednie miejsce dla świętych,po czerwonoarmistach.Co jest obecnie możesz sobie sam zobaczyć.Ja ich też nie kocham(sowietów),ale ten pomnik,tak jak i fronton bazyliki wykonawstwa P.Wondry jest-był dziedzictwem narodowym.Co ja teraz opowiem wnukom.
Odpowiedz
111ksiadz
2010-06-29 21:36:50
0 0
RetroFilia-flugaszna mnie,pogadaj trochę z rodzicami a może dziadkami.
Odpowiedz
RetroFilia
2010-06-30 12:43:33
0 0
No ok, wiem co to za pomnik. Po co się denerwować jak i tak nie wiadomo kto to zrobił a Twój kolokwializm mam nadzieję użyty wyłącznie w celach wzmocnienia wypowiedzi, nie był konieczny. Dbajmy o czystość naszego języka. Jestem bardzo wrażliwa na takie sprawy i nic nie poradzę. Pozdrawiam ;)
Odpowiedz
111ksiadz
2010-06-30 20:33:34
0 0
Bulwersujesz mnie nawet Ty,niepoważnym pisaniem.Jak może młoda osoba napisać....nie wiadomo kto to zrobił....Przecież jest wolność,demokracja,nie ma SB-ecji.Starsi ludzie mylą Księżobojność z Bogobojnością ato tak jakby lekarz pomylił dwunastnicę z ośmiornicą.Dlatego Tobie bardzo się dziwię.Jesteś bardzo wrażliwa na czystość języka polskiego,to zacznij walczyć z Marketami,Pubami itd.W/g słownika starej polszczyzny:pierdolić to bajdurzyć głupoty opowiadać.Pozdrawiam.
Odpowiedz
RetroFilia
2010-07-01 11:20:55
0 0
Niepotrzebnie się bulwersujesz ;) Każdy jest jaki jest i Ty książę tego nie zmienisz!
Odpowiedz
Zgłoszenie komentarza
Komentarz który zgłaszasz:
"Kamienie z duszą"
Komentarz który zgłaszasz:
Adres
Pole nie możę być puste
Powód zgłoszenia
Pole nie możę być puste
Anuluj
Dodaj odpowiedź do komentarza:
Anuluj

Może Cię zaciekawić

Sport

Pozostałe

Twój news: przyślij do nas zdjęcia lub film na [email protected]