Krzyż Komandorski za działalność w podziemiu i tortury podczas przesłuchań

Żmiąca. Wczoraj o godzinie 18:00 w Kościele Parafialnym w Żmiącej odbyła się uroczysta Msza święta, podczas której nastąpiło uroczyste wręczenie Helenie Tokarz nadanego przez prezydenta RP państwowego odznaczenia, jakim jest Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Po zakończeniu II wojny światowej grupa młodzieży niegodząca się na nowy ustrój Polski zaczęła tworzyć w Żmiącej struktury powojennego, antykomunistycznego podziemia. Do tej grupy należeli między innymi: Ludwik Zelek, Władysław Bukowiec, Kazimierz Bukowiec, Wincenty Bukowiec i Kazimierz Augustyn. Ich organizacja przyjęła nazwę „Wojsko Generała Andersa”.

Helena Tokarz, z domu Bukowiec, jest siostrą Władysława Bukowca, zastrzelonego 7 września 1950 roku na „Limierzu” w Żmiącej przez funkcjonariusza UB z Limanowej. Jest też kuzynką zastrzelonego w kwietniu 1949 roku w Żmiącej Wincentego Bukowca. Sama przez ubowców z Limanowej została zatrzymana 23 września 1952 roku pod zarzutem powtarzającej się pomocy członkom - jak ją nazywali oprawcy z UB - "bandy żmiąckiej”, czyli Wojska Generała Andersa. Helena Tokarz, wtedy 26-letnia, została oskarżona o udostępnianie im swojego domu oraz dostarczanie jedzenia i ubrania.

Pierwsze przesłuchania Heleny Tokarz odbyły się w Limanowej, następnie została wraz z bratem Kazimierzem Bukowcem przewieziona do Nowego Sącza. Mimo kilku tygodni przesłuchań, maltretowania i bicia nie udało się jej złamać. W trakcie pięciomiesięcznego śledztwa nie przyznała się do zarzucanych jej czynów.

Na 100 obwodnic realizowane są 22 inwestycje Od dziś większe uprawnienia dla Straży Granicznej

25 stycznia 1953 roku, po zdradzie jednego ze świadków, który nie wytrzymał tortur, Wojskowy Sąd Rejonowy w Krakowie na sesji wyjazdowej w Nowym Sączu ogłosił wyrok w sprawie Heleny Tokarz - 10 lat więzienia. Jej brat, Kazimierz, został skazany na 12 lat pozbawienia wolności.

Karę zaczęła odbywać w Krakowie, potem została przewieziona do więzienia w Grudziądzu. Ostatni rok więzienia spędziła w Fordonie w Bydgoszczy. - Koszmarne warunki odbywania kary mogła przetrwać dzięki wierze w Boga wpojonej w domu rodzinnym i ciągłej modlitwie na różańcu zrobionym z nitki wyciągniętej z więziennego koca i grudek czarnego, kleistego chleba - napisano w laudacji. 

W 1956 roku władze Polski Ludowej ogłosiły amnestię dla więźniów politycznych, która objęła również Helenę Tokarz i jej brata Kazimierza. Wróciła na Kowalówkę do Żmiącej. W listopadzie 1957 roku wyszła za mąż za Józefa Tokarza. Urodziła i w duchu miłości do Ojczyzny wychowała pięcioro dzieci, prowadząc z mężem gospodarstwo rolne w trudnym, górzystym terenie. Po latach została zrehabilitowana, jednak więzienne przeżycia na zawsze odcisnęły piętno na jej życiu.

(Źródło/fot.: UG Laskowa)