Limanowianie w Powstaniu Styczniowym

Rok 2023 obfituje w szereg ważnych rocznic historycznych, które mają za zadanie uwypuklić istotne wydarzenia z historii naszego narodu. Gminna Biblioteka Publiczna w Starej Wsi przygotowała szereg spotkań wpisujących się w ważne rocznice historyczne. Pierwszą z nich była okrągła rocznica wybuchu Powstania Styczniowego.

Zorganizowany z tej okazji wykład pt.: „160. rocznica wybuchu powstania - udział mieszkańców Ziemi Limanowskiej w Powstaniu Styczniowym w 1863 r.", który odbył się 19 stycznia 2023 r. w Gminnej Bibliotece Publicznej w Starej Wsi i został wygłoszony przez Katarzynę Drożdż – historyka i regionalistę, autorkę kilkunastu artykułów naukowych i popularnonaukowych. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół tematyki społecznej, narodowej i patriotycznej XIX wieku. Jest współautorką scenariusza filmu dokumentalnego pt.: "Znani i nieznani powstańcy styczniowi w Ziemi Limanowskiej”, członkinią Polskiego Towarzystwa Historycznego, uczestniczką sesji i konferencji naukowych. 

Na wykład przybyła młodzież klas ósmych ze Szkoły Podstawowej nr 1 im. Bohaterów Westerplatte  w Starej Wsi wraz z nauczycielką Małgorzatą Florek oraz ze Szkoły Podstawowej nr 2 im. Stanisława Konarskiego w Starej Wsi z nauczycielami: Marią Wyżycką oraz Dorotą Sewielską. 

Spotkanie rozpoczął Jacenty Musiał – dyrektor Gminnej Biblioteki Publicznej w Starej Wsi. Podkreślił, jak ważne jest podtrzymywanie pamięci o ważnych rocznicach historycznych, dotyczących zwłaszcza małej lokalnej Ojczyzny i przekazywanie jej młodemu pokoleniu.  

Komunikat Totalizatora Sportowego (29-11-2025) Powrót do Rady Gminy - wyniki wyborów uzupełniających

Następnie głos zabrała Katarzyna Drożdż, która opowiedziała o przebiegu zrywu niepodległościowego na Limanowszczyźnie. We wstępie omówiła przyczyny i skutki powstania, a następnie przeszła do szczegółowych działań, które miały miejsce na Ziemi Limanowskiej. Prelegentka przybliżyła szereg nieznanych faktów z życia limanowian, wszystkich stanów: szlachty, księży i chłopów, zaangażowanych w walkę niepodległościową oraz pomoc styczniowej insurekcji. 

Istotnym punktem wykładu było przedstawienie tych, którzy wyruszyli z Limanowskiej Ziemi do powstania, a byli to przede wszystkim ludzie młodzi w wieku 18 – 20 lat, często też osoby nieletnie. Wymienić należy: Kazimierza Żuławskiego z Młynnego – 15-latka, późniejszego właściciela dworku „Słomiana”, Józefa Ignacego Ożegalskiego. Ponadto w walkach udział brali: Emeryk Drogas i Sylwester Twaróg, Antoni Józef Mars, działający w Ławie Obwodowej Sądeckiej, Maksymilian Marszałkowicz i jego syn Zygmunt, Kajetan Ruciński, Rudolf Miłkowski, Ludwik Kubala, Franciszek i Zygmunt Skąpscy, Marceli Żuk Skarszewski – syn właściciela dworu w Przyszowem, Jan Sas Biliński i Józef Sas Biliński z Młynnego, Mieczysław i Zygmunt Gostkowscy z Męciny, synowie właściciela dworu w Męcinie Dolnej. 

W Powstanie Styczniowe zaangażowany był także Kościół katolicki. Uczestnikiem był pochodzący z Wieliczki, pełniący posługę kapłańską na terenie Ziemi Limanowskiej ksiądz Mikołaj Zagórski. Działania powstańcze wspierał także ksiądz Jan Chełmecki, urodzony w Żmiącej oraz ksiądz Ludwik Rudnicki z Dobrej. 

Chłopi także mieli swój udział w zrywie powstańczym, jednakże nieliczny. Wśród ochotników z Ziemi Limanowskiej mamy kilku przedstawicieli tej warstwy społecznej, m.in.: Stanisław Bilinski z Młynnego, Maciej Widisz, Kazimierz Ciek i Antoni Kaszeński z Kasinki Małej. 

Miejsc pamięci Powstania Styczniowego na Ziemi Limanowskiej jest kilka, są nimi mogiły, krzyże, kapliczki tablice, nazwy ulic oraz domowe skarbczyki, w których przechowywane są rodzinne pamiątki z okresu powstania. Ślady te znaleźć można zarówno w samej Limanowej, jak choćby nazwy ulic (Asnyka, Orzeszkowej, Marszałkowicza) czy też na cmentarzach parafialnych w Limanowej i Nowym Rybiu. W Szyku mieści się XIX-wieczna kapliczka, która według tradycji została wybudowana w 1863 r. dla uczczenia bohaterów powstania.