Mija 79 lat od egzekucji 11 mieszkańców Limanowszczyzny

79 lat temu, 14 listopada 1943 r. w Kasinie Wielkiej funkcjonariusze niemieckiego Gestapo z Nowego Sącza, przeprowadzili egzekucję 11 Polaków - zakładników, m.in. zaangażowanych w działalność konspiracyjną NOW oraz placówki AK "Mnich" Mszana Dolna. Publikujemy tekst Przemysława Bukowca.

Zamordowani pochodzili z Mszany Dolnej, Limanowej i Obidzy. Ich imiona i nazwiska zostały zamieszczone na tzw. "afiszu śmierci". Egzekucję przeprowadzono w odwecie za wykonanie wyroku śmierci przez patrol egzekutywy AK na Michale Stefanie Remerze - volksdeutschu, kierownikowi kamieniołomu. 

Niemcy pod przymusem zgromadzili mieszkańców wsi w celu zastraszenia przed angażowaniem się w działalność konspiracyjną oraz wspieraniem działalności partyzanckiej. Egzekucję wykonano w pobliżu dworu, w którym mieszkał Remer. 

Wśród ofiar egzekucji znajdowali się studenci, urzędnicy, rzemieślnicy, w tym ukrywający się oficer lotnik.

Kobiety na traktorach Planowane przerwy - wyłączenia prądu w powiecie limanowskim

Więcej informacji na ten temat w Przewodniku Szlaku AK na Ziemi Limanowskiej.

Po egzekucji Niemcy wydali stanowczy zakaz grzebania ciał. Mimo to jeszcze tego samego dnia Katarzyna Kowalczyk razem z Sebastianem Skowronkiem i Marcinem Śmieszkiem przenieśli ciała do piwnicy nad potokiem „Młynkowskim”, a następnie dokonano ich pochówku. 

Po wojnie ofiary tamtej tragedii zostały upamiętnione drewnianym krzyżem. W 1976 r. postawiono pomnik, który z czasem został rozebrany. Na jego miejscu znajduje się obelisk zlokalizowany między szkołą podstawową a ośrodkiem zdrowia przy drodze wojewódzkiej nr 964. 

W 2020 r. na pustym obelisku samorząd umieścił tablicę z napisem: Członkom Ruchu Oporu Armii Krajowej. W tym miejscu jednak warto zwrócić uwagę na niefortunnie użyte sformułowanie.

Ruch Oporu Armii Krajowej to nazwa wielu organizacji konspiracyjnych, ale z lat 1945-1948. ROAK w rzeczywistości swoją działalność prowadziła po wojnie w ramach podziemia antykomunistycznego przeciwstawiając się władzy komunistycznej i sowieckiemu okupantowi.

W tym roku w pobliżu miejsca egzekucji została ustawiona tablica informacyjna Szlaku AK na Ziemi Limanowskiej zrealizowana przez Lokalną Organizację Turystyczną Powiatu Limanowskiego

Autorem tekstu jest Przemysław Bukowiec - PJ Bukowiec, historyk, regionalista, nauczyciel szkół podstawowych w gminie Słopnice, autor licznych publikacji na temat działalności AK na ziemi limanowskiej oraz współautor przewodników historycznych.

Fotografie:

1) Obelisk ofiar egzekucji z 14.11.1943 r.
2) Miejsce tymczasowego (w czasie okupacji) pochówku ofiar egzekucji. Powyżej Kaplica na Brzegu.
3) Tablica informacyjna przy obelisku.
4) "Afisz śmierci" na którym znalazły się imiona i nazwiska ofiar egzekucji.
5) Drewniany krzyż ustawiony po wojnie w Kasinie Wielkiej w pobliżu miejsca egzekucji z 14 listopada1943 r. Fot. Archiwum Narodowe w Krakowie Oddział w Nowym Sączu.