W trosce o język ojczysty

Każdego roku, 21 lutego obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. Z tej okazji Gminna Biblioteka Publiczna w Starej Wsi w czwartek zorganizowała spotkanie, podczas którego uczestnicy mogli wysłuchać poezji pisanej gwarą.

Spotkanie otworzył dyrektor biblioteki, Jacenty Musiał, który powitał liczną publiczność i przybyłe poetki. Słowa uznania do zebranych skierował także wójt gminy Limanowa, Jan Skrzekut, który podkreślił rolę języka ojczystego w budowaniu tożsamości regionalnej i narodowej.

Zaproszone trzyrodowite góralki zaprezentowały czystą góralską gwarę i pochwaliły się swoimi utworami poetyckimi.

- Aż miło było posłuchać mowy, którą mówili nasi dziadkowie, a którą jeszcze do tej pory można usłyszeć w niejednych domach. Wiersze przywołujące wspomnienia lat dziecinnych, beztroskich, wzruszyły zebranych, a krótkie satyry rozbawiły do łez. Na koniec chętni mogli zaopatrzyć się w tomiki wierszy z dedykacją pisarek. Po duchowej uczcie, każdy mógł poczęstować się pączkiem, z okazji tłustego czwartku – informuje Gminna Biblioteka Publiczna w Starej Wsi.

Miasto powołało nową jednostkę Zmiany w zamknięciu ulic - Paderewskiego pozostaje otwarta. Harmonogram zamknięć

Joanna Słodyczka - urodziła się, mieszka i pracuje w Rabie Wyżnej. Dyrektorka Gminnej Biblioteki Publicznej w Rabie Wyżnej. Z zamiłowania regionalistka, dlatego obok wierszy pisanych językiem literackim pisze w gwarze Niżnego Podhala. W dorobku posiada trzy tomiki – debiutancki "Iskierki" (1999), W malinioku" (2000), „Klucz do pamięci” (2016). Wiersze w kilku antologiach (m. in. "W gwiazdozbiorze jesieni" 2000, ,,A Duch wieje kędy chce" 2002, ,,Krzyż drzewo kwitnące" 2002. „Antologia poetów polskich” – edycja 2016 i 2017, „Našlapovani v podzimnim listi”) oraz w gazetach i czasopismach: w „Poezji dzisiaj”, „Gazecie kulturalnej”, „LiryDramie”, "Gazecie Krakowskiej", "Dzienniku Polskim", krakowskim "Mateczniku", "Głosie Janowa" i "Tygodniku Podhalańskim" .

Renata Lipkowska - z rodu Smoleń, poetka i pedagog z Pieniążkowic. Swoje dzieciństwo i lata młodości spędziła w malowniczej wsi Pieniążkowice. Po zdaniu egzaminu maturalnego pracowała w Przedszkolu Samorządowym w Czarnym Dunajcu. Następnie podjęła studia na kierunku Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna oraz rozpoczęła pracę w Szkole Podstawowej w Krauszowie, z którą jest związana do dnia dzisiejszego. Jako poetka zadebiutowała na XXXI Święcie Poezji Góralskiej w Rabie Wyżnej w 2009 r. Jej wiersze pojawiły się w Antologii „Na pokrzepe tobie” z 2013 r. Brała udział w spotkaniach poetyckich organizowanych na terenie Podhala ale również w Krakowie i na ziemi śląskiej. Tomik poezji „Cary” opracowany przez p. prof. Annę Mlekodaj w roku 2017 jest debiutanckim wydaniem.

Z miłości do góralszczyzny powstają piękne wiersze pisane gwarą, pisze również gadki góralskie a także scenariusze do spektakli reżyserowane przez nią samą.

Teresa Bachleda-Kominek - urodziła się w 1971 roku w Zakopanem. Wywodzi się z góralskiego rodu Gąsieniców. Od najmłodszych lat pisze wiersze, bajki, krótkie scenki teatralne, jasełka. Jej utwory są często prezentowane przez dzieci i młodzież podczas gwarowych konkursów recytatorskich, a zwłaszcza podczas Konkursu Poezji i Gawędy Podhala organizowanego w szkole na Cyrhli. Poetka jest także autorką hymnu Gimnazjum nr 3 im. Bł. Ks. J. Popiełuszki na Olczy w Zakopanem.

***

Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego – coroczne święto obchodzone 21 lutego, które zostało ustanowione przez UNESCO 17 listopada 1999 r. Jego data upamiętnia wydarzenia z Bangladeszu, gdzie w 1952 r. pięciu studentów uniwersytetu w Dhace zginęło podczas demonstracji, w której domagano się nadania językowi bangladeskiemu statutu języka urzędowego. Według ONZ co najmniej 40% spośród języków używanych na świecie zagrożonych jest wyginięciem. Dziś na świecie istnieje pomad 6 tysięcy żywych języków.

Gwara podhalańska jest dialektem języka polskiego, zawiera wiele staropolskich archaizmów oraz naleciałości z języka słowackiego, węgierskiego i bałkańskiego. Gwara to jeden z najbardziej charakterystycznych elementów podhalańskiej kultury, po którym szybko można poznać czy ma się do czynienia z prawdziwym góralem.