Jak rozmawiać z dorastającym dzieckiem?
- Nie potrafię rozmawiać ze swoim dzieckiem. Syn wraca ze szkoły i zamyka się w swoim pokoju. Na moje pytanie odpowiada zdawkowo. Kiedyś powiedział mi, że i tak nie potrafię go słuchać – skarży się mama siedemnastolatka.
Jak rozmawiać z dorastającym dzieckiem, które twierdzi, że rodzice go nie rozumieją i że wszelkie próby kontaktu z dorosłymi są bezsensowne? Gdy dziecko wkracza w tak zwany „trudny wiek” rodzice często wyczuwają dystans, barierę, poczucie przepaści. Bywa, że niektórzy w tej sytuacji rezygnują z nawiązania kontaktu, dając dziecku wolną rękę, wychodząc z założenia, że ten etap trzeba po prostu przeczekać. Inni z kolei próbują walczyć ze zbuntowanym, milczącym albo też zbyt krytycznym w swych wypowiedziach nastolatkiem, wpadając w błędne koło, w którym agresja rodzi agresję.
Okres buntu
- Rozmowa z dzieckiem jest niezbędna i potrzebna w każdym wieku. Od najmłodszych lat poprzez otwartą komunikację uczymy się zaufania, otwartości i szacunku do siebie oraz do innych ludzi. Świadomość dziecka, że o wszystkim można i należy rozmawiać, daje mu poczucie bycia ważnym, wyjątkowym i poważnie traktowanym przez dorosłych. Poprzez rozmowę uczy się ono prawidłowo tworzyć relacje społeczne. Okres dorastania to czas, kiedy młoda osoba zaczyna się kształtować, budować swoją autonomię, tożsamość. Stąd na „narzucone prawdy" reaguje buntem, próbuje zmian, testuje, przekracza granice, jakie stawia mu świat dorosłych. To jest mu potrzebne do kolejnego etapu w rozwoju - dorosłego, odpowiedzialnego życia. To czas bardzo trudny dla rodziców, wychowawców, ale też i dla samego dziecka, dlatego rozpoczynanie rozmów w tym wieku jest o tyle trudne, że często kończy się niepowodzeniem. Dziecko dojrzewające często odrzuca propozycje dorosłych, manifestując bunt. Nakłanianie, zmuszanie może więc wywołać odwrotny skutek – wyjaśnia limanowski psycholog.
Czas na rozmowę
- Jak mam wyjść na spotkanie z kolegami, moja mama nagle ma ochotę na rozmowę. Ja informuję ją, że wychodzę, a ona zaczyna z kuchni dopytywać się, kim jest Marcin, Krzysiek… itd. Później ma do mnie pretensje, że odpowiadam zdawkowo, że nie mówię jej o swoich znajomych. Ale jak mam mówić, jak tam już na mnie czekają! A jak ja mam czas i ochotę na szczerą rozmowę, to znów mama mówi, że nie teraz, albo po prostu pokazuje się, że wcale mnie nie słuchała – skarży się szesnastoletni Kuba.
Niestety zabiegani, zapracowani rodzice często nie mają czasu na spokojną rozmowę z dzieckiem. Dialog prowadzony jest w pośpiechu, gdy rodzic już myśli o kolejnych „sprawach do załatwienia”. Błędne jest też oczekiwanie, że nagle wywołane do zwierzeń dziecko, zacznie opowiadać o swoich prawdziwych przeżyciach. Do rozmowy potrzebny jest odpowiedni moment. Takim z pewnością nie jest chwila, gdy pociecha w pośpiechu wybiega z domu!
Jak radzą psycholodzy, świetne okazje do rozmowy tworzy życie. To może być wspólny niedzielny obiad, spacer, przejazd samochodem, czy wyjście do sklepu. Warto wykorzystać też magię wieczoru, bowiem wtedy komunikacja jest najlepsza. Najważniejsze jednak, by na rozmowę wybrać chwile spokoju, gdy całą uwagę można poświęcić dorastającemu dziecku i gdy ono ten moment akceptuje.
Rozmowa to słuchanie
Rozmowa to oczywiście nie tylko mówienie, ale przede wszystkim słuchanie. Nastolatki często dostrzegają, że rodzice tylko udają słuchanie, działają szablonowo. Barierą komunikacyjną najczęściej spotykaną w relacjach rodzic-dziecko jest udzielanie „dobrych rad”. Rodzice mają tendencję do dawania gotowych recept. Nie znają dobrze sytuacji, nie wysłuchali do końca, ale radzą: „uważam, że powinieneś”, „na twoim miejscu”. Trudno się dziwić, że następnym razem nastolatek będzie wolał nic nie powiedzieć niż wysłuchiwać cudownych recept, które nie mają zastosowania. Inni rodzice mają skłonność do natychmiastowej oceny i krytyki. Na zwierzenia dziecka reagują wytknięciem mu błędów, jakie popełnił: „zawsze musisz się tak głupio zachować”, „jak zawsze beznadziejny pomysł”. To wywołuje w dziecku poczucie winy i bynajmniej nie skłania do następnych wynurzeń. Jeszcze inna reakcja to … brak reakcji. Nic tak nie burzy rozmowy jak brak zainteresowania ze strony drugiej osoby. Milczenie, ignorowanie, bo rodzic jest zajęty czymś innym, prowadzi do frustracji i zagubienia.
- Skuteczna rozmowa to rozmowa nastawiona na szczerość, wzajemny szacunek między rozmówcami, ale też i nastawiona na „usłyszenie i wysłuchanie" naszego rozmówcy. „Dobra rozmowa" to rozmowa w atmosferze zaufania, a na zaufanie bardzo często pracujemy dużo dłużej, niż kilka chwil od wystąpienia problemu w życiu dziecka – zauważa limanowski psycholog.
Uczucia i empatia
Kiedy dzieckiem targają silne emocje, nie jest w stanie przyjmować rad czy pocieszenia. Najbardziej potrzebuje wtedy cierpliwego wysłuchania i pocieszenia. Jak twierdzą propagatorzy aktywnego słuchania, w rozmowie dobrze jest parafrazować słowa dziecka, nazywać jego uczucia, ale też dowartościowywać. Pomogą w tym zwroty w rodzaju: „Jeśli dobrze cię zrozumiałem, to…”, „Mam wrażenie, że jesteś zdenerwowany, gdy o tym mówisz”, „Dziękuję ci, że mi o tym powiedziałeś” itp.
Należy pamiętać, że prawdziwy dialog z dzieckiem, niezależnie od jego wieku, nie jest możliwy bez okazywania uczuć. Niestety, rodzicom najłatwiej przychodzi okazywanie emocji negatywnych. Zamiast wiec powiedzieć: „Nie pozwalam ci wychodzić wieczór, bo cię kocham i obawiam się o twoje bezpieczeństwo", dorośli wysyłają komunikat: „Zabraniam ci wychodzić z domu. Nie pójdziesz i już!”. Proste dodanie słów o własnych uczuciach, choć początkowo może trudne, z pewnością poprawi komunikację.
Warto wreszcie pamiętać, że świat nastolatka jest inny niż świat człowieka dorosłego. To co rodzicowi wydaje się śmieszne, błahe, dla młodego człowieka może być życiowym problemem. Potrzebna jest empatia, zdolność wczuwania się w sytuację drugiego człowieka, bez tego nawiązanie dobrego kontaktu z synem czy córką jest niemożliwe.
Może Cię zaciekawić
Zmiany w wystawianiu recept na bezpłatne leki dla dzieci i seniorów
Chodzi o przygotowany w Ministerstwie Zdrowia projekt nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Ma...
Czytaj więcejŚwiadkowie uniemożliwili jazdę pijanej matce wiozącej 9-letnią córkę
Oficer prasowa komendy powiatowej policji w Olkuszu kom. Katarzyna Matras poinformowała we wtorek, że do zdarzenia doszło w ostatnim dniu paździer...
Czytaj więcejPGG obniża ceny węgla
Jak wynika z informacji na stronie sklep.pgg.pl, obniżka na groszki obowiązuje od 5 listopada do 20 grudnia br. i dotyczy wybranych, oznaczonych pro...
Czytaj więcejPallotyn abp Adrian Galbas nowym metropolitą warszawskim
W lutym 2025 r. kard. Nycz skończy 75 lat i osiągnie wiek emerytalny. Mimo tego już w grudniu 2023 r. złożył na ręce papieża rezygnację z urz...
Czytaj więcejSport
Klaudia Zwolińska z brązowym medalem Mistrzostw Świata!
Pochodząca z Kłodnego (gmina Limanowa) Klaudia Zwolińska zdobyła przed chwilą brązowy w Mistrzostwach Świata w kajakarstwie górskim (K1) ...
Czytaj więcejSławomir Jasica medalistą Mistrzostw Europy
- Mistrzostwa Europy to dla mnie w tym roku najważniejsza impreza sportowa, do której się przygotowywałem, ale oczywiście nie obyło się bez prz...
Czytaj więcejDwa wzmocnienia Limanovii
Z Sandecji Nowy Sącz do limanowskiej drużyny przeszedł Michał Palacz (19 lat, pomocnik lub obrońca). Młodszy brat Kamila Palacza, który jest kl...
Czytaj więcejCudzoziemcy spoza Unii Europejskiej w piłkarskich rozgrywkach lig regionalnych
Dopuszcza się równoczesny udział jednego dodatkowego zawodnika (z kontraktem profesjonalnym) spoza obszaru Unii Europejskiej po regulamin...
Czytaj więcejPozostałe
Analitycy: ok. 2 mln gospodarstw domowych w Polsce bez dostępu do internetu szerokopasmowego
PIE zauważa, że okres pandemii pokazał, jak ważny jest powszechny dostęp do sieci szerokopasmowej. "W czasie pandemicznego zamknięcia szkół ok...
Czytaj więcej71. Berlinale: w konkursie głównym 15 filmów, m.in. Celine Sciammy, Marii Schrader i Xaviera Beauvoisa
71. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Berlinie ze względu na pandemię i związane z nią obostrzenia odbędzie się w dwóch etapach. Od 1 do 5 mar...
Czytaj więcejNawet 250 mln zł Polacy wydadzą na produkty związane z tłustym czwartkiem
Szacuje się, że w każdy tłusty czwartek Polacy spożywają przeciętnie ok. 2,5 pączka na osobę – w sumie w skali kraju oznacza to blisko 100 ...
Czytaj więcejNaukowcy pracują nad portretem generacji 50+ w Europie
Badanie Zdrowia, Starzenia się Populacji i Procesów Emerytalnych „SHARE: 50+ w Europie" jest badaniem panelowym przeprowadzanym regularnie wśród...
Czytaj więcej
Komentarze (3)