twoje konto
23° dziś 21° jutro
Czwartek, 19 czerwca Gerwazy, Protazy, Romuald, Sylwia
kino apteki powietrze kamera Msze św.
Strona główna Po godzinach Powstał pierwszy synchrotron w kraju

Powstał pierwszy synchrotron w kraju

Powstał pierwszy synchrotron w kraju
Opublikowano  Zaktualizowano 

W Narodowym Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS, działającym przy Uniwersytecie Jagiellońskim, otwarto pierwszy w Polsce synchrotron, czyli urządzenie generujące promieniowanie elektromagnetyczne od podczerwieni do promieniowania rentgenowskiego. To najnowocześniejszy sprzęt tego typu w środkowej Europie.

Synchrotron to najbardziej zaawansowane urządzenie badawcze wykorzystywane obecnie na świecie.


– Nie ma wątpliwości – dzisiaj rozpoczyna się coś niezwykłego. Synchrotron otwiera przed nami tak wiele możliwości, że do końca nie można ich w tym momencie przewidzieć. Jedno jest pewne, prowadzone tu badania wpłyną na całościowy rozwój nie tylko regionu, ale też całego kraju – podkreślał na poniedziałkowej uroczystości otwarcia marszałek Marek Sowa, dodając że synchrotron w Krakowie to jasny sygnał tego, że Małopolska zasługuje by być poważnym partnerem w ważnych projektach międzynarodowych.
Z kolei dyrektor centrum Solaris, prof. dr hab. Marek Stankiewicz otwierając całą uroczystość podkreślał, że krakowski synchrotron to największa infrastruktura badawcza, jaka powstała w Polsce od 1974 roku, czyli od uruchomiania reaktora Maria. Mający 96 m obwodu pierwszy polski synchrotron generuje promieniowanie miliardy razy większe niż jasność światła słonecznego.
Jak podkreślał profesor Stankiewicz, jest to małe słońce na ziemi. – Urządzenie to umożliwia prowadzenie badań w wielu dziedzinach nauki. Wśród nich wymienić można: fizykę, chemię, medycynę, kosmologię, historię sztuki, fizyki molekularnej i atomowej – mówił.
W wydarzeniu poza marszałkiem Markiem Sową, udział wzięli też przedstawiciele sejmiku województwa małopolskiego: przewodnicząca Urszula Nowogórska oraz wiceprzewodniczący Kazimierz Barczyk. Obecni byli też przedstawiciele rządu, europosłowie, konsulowie, przedstawiciele świata nauki oraz zagranicznych ośrodków synchrotronowych, a także reprezentanci firm zaangażowanych w realizację projektu budowy tego, określanego jako najbardziej zaawansowane, urządzenia badawczego wykorzystywanego obecnie na świecie.
Warto dodać, że patronat nad uroczystością otwarcia synchrotronu Solaris objęła premier Ewa Kopacz. Z tej okazji skierowała do uczestników list, w którym podkreślała, że zbudowanie pierwszego w Polsce synchrotronu zasługuje na szczególne uznanie. Oznacza to bowiem nową, niedostępną dotychczas jakość pracy badawczej w naszym kraju.
Przypomnijmy, Narodowe Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS to jednostka międzywydziałowa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Powstały w jej ramach synchrotron to pierwsze tego typu urządzenie w Polsce i największe w tej części Europy. Przy jego pomocy możliwe będzie wykonywanie badań, jakich nie da się wykonać stosując inne źródła promieniowania elektromagnetycznego. Na świecie funkcjonuje obecnie około 60 synchrotronów, zlokalizowanych w Europie Zachodniej, Ameryce Północnej oraz krajach Dalekiego Wschodu. Badania na synchrotronie Solaris będą mogły rozpocząć się w 2016 roku.
Synchrotron w liczbach

- Obwód pierścienia synchrotronu to 96 m.
- Prędkość elektronów ~300 000 km/s.
- Czas jednego okrążenia w synchrotronie przez wiązkę elektronów: 320 ns=0.00000032 s, czyli w ciągu jednej sekundy elektrony okrążą pierścień ponad 3 miliony razy!
- Liczba krążących elektronów w pierścieniu ~1 000 000 000 000 = 1012.
- Próżnia wyprodukowana w synchrotronie jest na poziomie 10-11 mbar, co oznacza, że w objętości 1 cm3 znajduje się ok. 100 000 cząsteczek gazu.
- Akcelerator liniowy ma długość 40 m i waży ok. 3 tony.
- Jeden magnes z komorą próżniową waży ok. 8 ton. Cały synchrotron waży więc ponad 100 ton. Jeśli doliczymy jeszcze zasilacze, akcelerator liniowy i modulatory, to jego waga wzrośnie do ok. 150 ton.
- Instalacja stabilizacji temperatury komponentów synchrotronu zawiera ponad
- 8 tys. litrów wody demineralizowanej krążącej w obiegu zamkniętym w blisko 300 niezależnych obwodach. Ich łączna długość to 4,5 km, natomiast wydajność to 4100 L/min (czyli ok. 410 wiaderek w ciągu minuty). Instalacja odbiera 2000 kW energii cieplnej.

System sterowania w synchrotronie zbiera i przetwarza około 5 tys. różnych sygnałów z urządzeń pomiarowych i wykonawczych. Sygnały te dostarczają informacji m.in. o parametrach akceleratora i obejmują informacje o temperaturze poszczególnych komponentów, o stanie systemów próżniowych, jak i położeniu oraz parametrach wiązki elektronów czy światła generowanego przez synchrotron.

Są wśród nich sygnały wolnozmienne, których przetwarzanie odbywa się z częstotliwością nie większą niż 10Hz (10 razy na sekundę), jak i bardzo szybkie sygnały pochodzące z urządzeń monitorujących i sterujących wiązką elektronów i fotonów, dostarczające informacje z częstotliwością do 1GHz, czyli miliard razy na sekundę.
Jasność promieniowania synchrotronowego jest miliardy razy większa niż jasność światła słonecznego.
(Źródło: UMWM/synchrotron.uj.edu.pl/)
Zobacz również:

Komentarze (0)

Nie dodano jeszcze komentarzy pod tym artykułem - bądź pierwszy
dodaj komentarz
Zgłoszenie komentarza
Komentarz który zgłaszasz:
"Powstał pierwszy synchrotron w kraju"
Komentarz który zgłaszasz:
Adres
Pole nie możę być puste
Powód zgłoszenia
Pole nie możę być puste
Anuluj
Dodaj odpowiedź do komentarza:
Anuluj

Może Cię zaciekawić

Sport

Pozostałe

Najnowsze artykuły
Najpopularniejsze artykuły
Twój news: przyślij do nas zdjęcia lub film na kontakt@limanowa.in