80. rocznica walk obronnych na Ziemi Zagórzańskiej

Kasina Wielka. W niedzielę na przysiółku „Mogiła” w Kasinie Wielkiej po raz 28. odbyła się uroczystość patriotyczno-religijna, upamiętniająca boje 10 Brygady Kawalerii Zmotoryzowanej, walczącej z najeźdźcą na terenie Kasiny Wielkiej i innych miejscach gminy Mszana Dolna.

Przy pomniku autorstwa Stanisława Dobrowolskiego z Kasiny Wielkiej, poświęconym bohaterom tamtych dni została odprawiona msza święta za poległych żołnierzy, mieszkańców gminy, partyzantów i mieszkańców Kasiny Wielkiej. Liturgię sprawował i homilię wygłosił ks. Jan Zając ze Śnieżnicy.

Przed uroczystością na grobach poległych Ułanów 24 Pułku na miejscowym cmentarzu oraz na grobach żołnierzy z I wojny światowej na stacji PKP, zostały złożone wiązanki przez delegację gminy Mszana Dolna z zastępcą wójta Katarzyną Szybiak, przewodniczącym Rady Gminy Janem Chorągwickim oraz radnym Rafałem Kubowiczem, delegację Zespołu Szkoły i Przedszkola nr 1 z dyrektorem Janiną Ziemianin i Wojciechem Ceklarzem oraz przez delegację Rady Powiatu Limanowskiego na czele z radnymi Bolesławem Janią i Arturem Żabą.

Na uroczystość przybyły również delegacje wraz pocztami sztandarowymi jednostek straży pożarnej, kompania OSP z Kasiny Wielkiej i Olszówki, oraz poczty ze szkół z terenu gminy Mszana Dolna, przedstawiciele samorządów i instytucji.

Prognoza pogody dla Limanowej: Od "wiosny" w grudniu do mroźnych Świąt. Czy będzie śnieg? Wyższe opłaty za wodę i ścieki. Nowe stawki na trzy lata

Oprawę liturgiczną uświetnili orkiestra dęta „Echo- Zagórzan” oraz chór parafialny „Cantate Deo” z Kasiny Wielkiej. Na zakończenie wystąpiła młodzież ze Szkoły Podstawowej nr 2 z Kasiny Wielkiej ze swoim programem patriotycznym, chór „Cantate Deo” oraz orkiestra dęta Echo Zagórzan pod dyrekcją Adama Rusnarczyka która wykonała wiązankę melodii żołnierskich. Po części artystycznej uczestnicy wydarzenia mogli skorzystać z poczęstunku.

Walki obronne we wrześniu 1939 roku na terenie gminy Mszana Dolna i okolic

II wojna światowa na terenie Gminy Mszana Dolna zwłaszcza w okresie jej rozpoczęcia miała bardzo tragiczny wymiar. Dzisiaj obchodzimy 80. rocznicę wybuchy II wojny. Od Słowacji wkroczyli Niemcy na teren naszej Ojczyzny. Spotkali jednak bardzo duży opór zarówno ze strony naszego wojska 10 Brygady Kawalerii Pancernej dowodzonej przez płk. Stanisława Maczka, jak również ze strony ludności cywilnej, która nie chciała podporządkować się okupantowi. 10 Brygada Kawalerii Pancerno-Zmotoryzowanej wywodziła się z Rzeszowa gdzie Brygada posiadała macierzystą jednostkę. 10 Brygada Kawalerii pod dowództwem płk, dypl. Stanisława Maczka wchodziła w skład Armii „Kraków” jako szybki odwód reagowania.

1 września 1939 r. Brygada otrzymuje rozkaz powstrzymania wojsk niemieckich w okolicach Myślenic i Dobczyc, aby nie dopuścić do ich wyjścia z wąwozów górskich. 2 września 24 Pułk Ułanów i szwadron przeciwpancerny stacza zacięte walki z 2 niemiecką Dywizją Pancerną, które toczyły się o wzgórze Wysoka koło Jordanowa. Niemcom udaje się po południu za cenę wysokich strat zdobyć to wzgórze. Natomiast pod Chabówką 1 pułk zatrzymał niemiecką 4 Dywizję zadając jej dość duże straty (zniszczono około 50 czołgów). W nocy z 2-3 września Brygada wycofała się na północ od doliny Skawy, zamykając przejścia do Krzeczowa, Naprawy i Mszany Dolnej.

3 września toczył się całodniowy bój pod Jordanowem, w rejonie Krzeczowa i Mszany Dolnej. Zmasowany i heroiczny atak z różnych stron pozwolił zlikwidować włamanie uczynione przez Niemców. 4 września 10 BKP otrzymuje zadanie odwrotu nad Dunajec w kierunku Tarnowa. 24 Pułk Ułanów uderzył na oddziały niemieckiej 4 Dywizji Lekkiej zmuszając je do wycofania się . Odebrano Niemcom dwa pasma wzgórz pod  Kasiną Wielką i Mszaną Dolną. W Kasinie Wielkiej ginie 14 żołnierzy 24 pułku ułanów. 5 września 10 Pułk Strzelców Konnych zaatakował duże siły niemieckie pod Pcimiem, oddziały 3 Dywizji Górskiej i 2 Dywizji Pancernej lecz wobec dużej przewagi wroga musiał się wycofać.

W dniu 3 września 1939 roku Niemcy wkraczając do wsi Olszówka zamordowali 13 osób zabierając jednocześnie 12 zakładników. Spalono przy tym 18 zabudowań , był to odwet za stawiany opór przez wojsko polskie oraz udzielanie pomocy w walkach przez ludność cywilną.

Wiele ważnych wydarzeń zdarzyło się na terenie ziemi zagórzańskiej a także naszej wioski podczas II Wojny Światowej. To tu przebiegała linia obrony w 1939 roku gdzie armia niemiecka od Słowacji atakowała nasz kraj. To w Kasinie i okolicy bohaterskie i zaciekłe walki z najeźdźcą powodowały ,że na tym terenie powstawały oddziały partyzanckie, które włączały się w czasie II wojny światowej do różnych akcji przeciwko okupantowi. Słynne na naszym terenie oddziały „Adama”, „Luboń” i „Wilk”, które w różny sposób utrudniały życie okupantowi. Wśród miejscowej ludności panowała duża solidarność z partyzantami udzielano im wszelakiej pomocy. Za taką pomoc sąsiednia wieś Porąbka i Gruszowiec zostały spalone, a śmierć poniosło 36 zakładników.

W dniu 14 listopada 1943 r. w Kasinie Wielkiej ginie z rąk hitlerowskich 11 zakładników, była to zemsta hitlerowców za zastrzelenie w dniu 13 listopada przez partyzantów Michała Stefana Remera folksdojcza. Zakładnicy rozstrzelani zostali w zakolu rzeki Kasina naprzeciwko dawnego dworu i w pobliżu obecnego Ośrodka Zdrowia .W miejscu tym posadowiony jest obelisk poświęcony rozstrzelanym zakładnikom.

W dniu 23 grudnia 1943 r. gestapo rozstrzelało kolejnych 8 zakładników młodych gimnazjalistów przywiezionych z więzienia przez gestapo z Nowego Sącza wśród nich byli Kaciki z Poręby Wielkiej, którzy zginęli w odwecie za akcje partyzantów i zastrzelenie w dniu 13 listopada sołtysa wsi Kasina Wielka Jana Kowalczyka. W miejscu rozstrzelania zakładników posadowiony jest obelisk kamienny upamiętniający to tragiczne zdarzenie. Ciała pomordowanych zarówno z pierwszej jak też drugiej egzekucji znajdują się na cmentarzu parafialnym w Mszanie Dolnej.

Bohaterowie Ci różnie traktowani byli i są przez kolejne władze Polski. Ciśnie się na usta pytanie czy my spadkobiercy tej historii właściwie odbieramy te wydarzenia i czy właściwie odrabiamy lekcję historii i patriotyzmu?

Dzisiejsza uroczystość 80 rocznicy walk o ziemię zagórzańską i Kasinę Wielką odbywa się z różnych powodów trochę później , tak jak wiemy walki w tym miejscu odbywały się 4 września 1939 roku. Należy powiedzieć, że na przełomie wieków Gmina Mszana Dolna, Kasina Wielka była świadkiem wielu tragicznych wydarzeń podczas powstań, I i II wojny światowej czego dowodem są mogiły i pomniki żołnierzy, partyzantów i ludności cywilnej, którzy oddali życie za naszą wolność .

Mieszkańcy Kasiny Wielkiej jak również całej naszej Gminy na przełomie dziejów brali udział w budowaniu naszej małej ojczyzny ale także bronili jej przed wrogiem i najeźdźcami. To dzięki ich postawie patriotycznej możemy dzisiaj świętować a także cieszyć się wolnością. To wiara naszych przodków i nasza wiara pozwoliła przetrwać trudne czasy pokoleniom mieszkańców Kasiny Wielkiej i Gminy, pozwoliła zachować wiele wartości chrześcijańskich a także kulturę, tradycję a przede wszystkim zachować naszą historię. Nie wstydźmy się używać takich słów jak patriotyzm, honor, ojczyzna, bohater, bo to wszystko świadczy o naszej tożsamości historycznej, patriotyzmie, kulturze. Dzisiaj wszyscy możemy żyć i pracować dla naszych rodzin, kształcić nasze dzieci, rozwijać naszą wioskę , gminę i ojczyznę. Te wartości wyróżniają nas spośród wielu narodów świata z czego możemy być bardzo dumni. (Autor: Piotr Lulek)

(Źródło/fot.: UG Mszana Dolna)