Apel o rewitalizację jednego z najcenniejszych zabytków techniki w Polsce

Limanowa. Forum Gmin Beskidu Wyspowego i Lokomotywa Koalicja Kolei Galicyjskiej podjęły kroki, aby zachować ważny składnik dziedzictwa regionalnego - historyczną część linii kolejowej 104 na odcinku Kasina Wielka – Tymbark. Zwróciły się do Ministra Infrastruktury, Prezesa PKP Polskie Koleje, Marszałka Województwa Małopolskiego i Wojewody Małopolskiego z apelem o podjęcie działań rewitalizacyjnych.

W czasie, gdy rozpoczyna się inwestycja kolejowa "Podłęże - Piekiełko" - projekt, który skróci czas przejazdu z Krakowa do Nowego Sącza, Zakopanego i w Beskid Wyspowy - organizacje te podkreślają znaczenie dbania również o historyczne dziedzictwo kolejnictwa. W tym roku przypada 140. rocznica powstania Galicyjskiej Kolei Transwersalnej, która była pionierskim osiągnięciem polskich inżynierów i odegrała kluczową rolę w rozwoju regionu Galicji.

Zbudowana w ciągu zaledwie dwóch lat, bez korzystania z dzisiejszych możliwości technicznych, ta linia kolejowa miała ogromne znaczenie dla ożywienia biednej i zacofanej Galicji, umożliwiając bezpośrednie połączenie z Wiedniem. Była to niezwykła inicjatywa, która uczyniła region bardziej otwartym i dostępnym.

Wartość tej linii kolejowej polega nie tylko na jej historycznej roli, ale także na istnieniu wielu obiektów kolejowych, które przetrwały od momentu jej otwarcia w 1884 roku. Wśród nich znajdują się stacje kolejowe w Kasinie Wielkiej i Dobrej, a także wiele mostów, w tym najwyższy most kolejowy w Dobrej.

Wiceprezes NFZ: w 2025 r. potrzebujemy dodatkowo 12 mld zł Maszyna TBM do tunelu Limanowa – Klęczany już w transporcie

Forum Gmin Beskidu Wyspowego i Lokomotywa Koalicja Kolei Galicyjskiej wskazują, że niepodjęcie działań rewitalizacyjnych może doprowadzić do nieodwracalnych szkód i zniszczenia tej części linii kolejowej. Podkreślają, że rewitalizacja mogłaby przyczynić się do stworzenia atrakcji turystycznej na skalę nie tylko regionalną, ale także krajową i europejską, zwłaszcza w połączeniu z istniejącym Skansenem Taboru Kolejowego w Chabówce.

Apel został poparty przez ponad 700 uczestników XI Galicyjskiego Pikniku Kolejowego w Kasinie Wielkiej, który odbył się 18 czerwca 2023 roku.

Poniżej pełna treść apelu:

Apel do władz Województwa Małopolskiego,
Zarządu PKP Polskich Linii Kolejowych,
Ministerstwa Infrastruktury,
Wojewody Małopolskiego 

Uważamy, że dawna Galicyjska Kolei Transwersalna:
- to jeden z najcenniejszych zabytków techniki w Polsce, która w tym roku  wejdzie w 140-lecie swojego istnienia, 
- może zostać atrakcją turystyczną na skalę polską i europejską,
- stać się może kołem zamachowym lokalnej gospodarki i przemysłu czasu wolnego,
- to ślad kolejarskiej cywilizacji technicznej, na którą składają się wciąż istniejące urządzenia techniczne, budynki mieszkalne i bytowe, zawodowy profesjonalizm i duma ludzi, którzy tworzyli kręgosłup gospodarki. 
 
Odcinek Galicyjskiej Kolei Transwersalnej  od Kasiny Wielkiej do Tymbarku :
- powinien zostać przejęty przez Województwo Małopolskie,
- odcinek ten wraz z wszystkimi urządzeniami technicznymi powinien znaleźć się pod ochroną konserwatorską.
 
Powinien powstać:
- zespół produktów turystycznych, którego osią byłaby linia kolejowa ze skansenem kolejowym, a integralną częścią dziesiątki istniejących już i zainspirowanych lokalnych przedsięwzięć turystycznych, które przyczynią się do rozwoju gospodarczego regionu,
- zespół muzealny dokumentujący dzieje Galicyjskiej Kolei Transwersalnej , osiągnięcia techniczne polskich kolejarzy i inżynierów kolejnictwa (Lux-torpedy i parowozu Pm 36).
-plan strategiczny rozwoju skansenu w Chabówce i gwarancja jej istnienia,
- wstępny scenariusz muzeum Galicyjskiej Kolei  Transwersalnej w wybranej lokalizacji np. Dobrej.

Ostatni pociąg retro na linii nr 104 - Chabówka - Nowy Sącz

A tak wygląda przejazd linią kolejową 104 z Nowego Sącza do Chabówki z kamery zamontowanej na lokomotywie: