Bezpieczeństwo w górach - na co należy zwrócić uwagę?

Opublikowano 13.02.2016 06:57:47 Zaktualizowano 04.09.2018 19:18:17 top

W Gminnej Bibliotece Publicznej w Starej Wsi – Filia Rupniów odbyło się spotkanie z przewodnikiem beskidzkim Adamem Mazugą, który opowiadał o bezpieczeństwie w górach.

Jacenty Musiał dyrektor biblioteki prezentując prelegenta mówił,: że to wieloletni były pracownik Przedsiębiorstwa Turystycznego „Śnieżnica” w Limanowej, znana ceniona postać, działacz PTTK Oddział w Limanowej, z którym nasza biblioteka współpracuje od wielu lat organizując konkursy wiedzy o regionie pt.: „Poprzez poznanie do umiłowania”, propagator uprawiania turystyki górskiej.

Tym razem przewodnik przygotował wykład pt.: „Bezpieczeństwo w górach” który cieszył się dużym zainteresowaniem, szczególnie wśród młodego pokolenia, które mogło zaznajomić się z szeroko pojętą problematyką bezpieczeństwa w górach.

Przewodnik mówił na co należy zwracać uwagę wychodząc w góry, jak przygotować się do wycieczek, poinformował także o klasyfikacjach zagrożeń, dekalogu turysty górskiego, międzynarodowym dekalogu narciarza, o ratownictwie górskim oraz dlaczego burza w górach jest niebezpieczna. Adam Mazuga twierdził, że większość wypadków w trakcie turystycznych wędrówek jest spowodowana błędem człowieka, który może kosztować utratą zdrowia i życia.

- W trosce o podniesienie naszej wiedzy na temat bezpieczeństwa w górach Adam Mazuga udostępnił całą treść wykładu, która z pewnością będzie pomocna w uzmysłowieniu nam o ważnych kwestiach związanych z wędrówkami po górach - informuje biblioteka, poniżej treść wykładu:

BEZPIECZEŃSTWO W GÓRACH

Podstawą bezpieczeństwa poruszania się po górach jest poznanie zagrożeń mogących nas w nich spotkać oraz umiejętność właściwego zachowania się w niebezpiecznych sytuacjach. Dotyczy to turystyki pieszej górskiej całonocnej (także zimowej), jak też poruszania się po trasach narciarskich.

Niebezpieczeństwo w górach stanowią:

Teren:

- eksplozja (możliwość obsunięcia się, bądź upadku z wysokości)

- erozja terenu (kruche podłoże, spadające kamienie, lawiny śnieżne, błotne lub kamienne)

- oblodzenie terenu

- głęboka pokrywa śnieżna (utrudnia bądź uniemożliwia poruszanie się bez należnego wyposażenia- obuwie, rakiety śnieżne, poruszanie wymaga wysiłku przy wydłużającym się czasie dojścia do celu)

- lawiny (które wspominam wyżej –na stokach o 25% nachyleniu wejście w teren jest niebezpieczne – o lawinach informują niekiedy umieszczone tablice na szlakach oraz tablicach w schroniskach)

- tzw. szreń łamliwa (tj. wierzchnia twarda warstwa śniegu mogąca ulec zapadaniu się przy wędrowaniu)

- eksplozja (możliwość obsunięcia się, bądź upadku z wysokości)

- erozja terenu (kruche podłoże, spadające kamienie, lawiny śnieżne, błotne lub kamienne)

- oblodzenie terenu

- lawiny (które wspominam wyżej –na stokach o 25% nachyleniu wejście w teren jest niebezpieczne – o lawinach informują niekiedy umieszczone tablice na szlakach oraz tablicach w schroniskach)

- tzw. szreń łamliwa (tj. wierzchnia twarda warstwa śniegu mogąca ulec zapadaniu się przy wędrowaniu)

Pogoda:

- wiatr (przy silnych porywach utrudnia poruszanie się, powoduje utratę ciepła ochłodzenia i odmrożenia, zwiększa zimą zagrożenie lawinowe, powoduje zawieje, zaspy na trasach)

- mgła ( stwarza problemy z orientacją w terenie, działa na psychikę, powoduje utratę ciepła)

- temperatura powietrza (przy niskiej-utrata ciepła, wychłodzenie, przy wysokiej – przegrzanie organizmu)

- opady deszczu lub śniegu (pogarszają warunki poruszania się, utrudniają orientacje w terenie, utrata ciepła organizmu)

- burze – szczegółowo o burzach w oddzielnym temacie (towarzyszy im znaczne pogorszenie pogody, bardzo groźne dla organizmu i życia częste wyładowania atmosferyczne)

- słońce (możliwe przegrzanie organizmu i poparzenia słoneczne)

Człowiek:

- wyście w góry wiąże się ze zwiększonym wysiłkiem fizycznym, tak więc dotyczy to braku przygotowania kondycyjnego

- brak odpowiedniego wyposażenia (obuwie –najlepiej z materiału wodoodpornego z wysoką cholewą i podeszwą antypoślizgową na tzw. „traktorach”, skarpety – najlepiej naturalnego włókna, bielizna – najlepiej termo aktywna chłonąca wilgoć i ochraniająca przed zimnem, odpowiednio dopasowane spodnie, lekka kurtka najlepiej przepuszczająca powietrze, czapka, rękawiczki, lekki plecak o kształtach opływowych dostosowany do sylwetki turysty, latarka, apteczka, odpowiedni prowiant – woda niegazowana, kanapki, owoce, czekolada dla dodania energii, komórka, aparat fotograficzny.

- brak kwalifikacji technicznych – wiąże się z przebywaniem w trudnych terenie – ściany, żleby, strome zbocza – wymaga odpowiedniego przeszkolenia i doświadczenia w turystyce kwalifikowanej

- niewłaściwa organizacja i prowadzenie wycieczek – w przypadku braku doświadczenia konieczne jest skorzystanie z usług kwalifikowanego przewodnika (beskidzkiego, sudeckiego bądź tatrzańskiego- zależnego od terenu przez jaki przebiega trasa wycieczkowa)

- złe decyzje w obliczu zagrożenia, elementy paniki i stresu, brak doświadczenia w zachowaniu się w sytuacjach trudnych.

Klasyfikacja zagrożeń:

Zagrożenia subiektywne (zależne w pełni od nas!) m.in.

–możliwości kondycyjne tj. właściwe, odpowiednio wczesne przygotowanie się do sezonu narciarskiego i wędrówek górskich tzw. „sucha zaprawa”

- możliwości psychiczne tj. lęk wysokości i przestrzeni, strach przed prędkością

- możliwości techniczne tj. umiejętność jazdy, szybkość poruszania się oraz sprzęt i ekwipunek

- znajomość i przestrzeganie kodeksu turysty, narciarza i górskiego pieszego.

Zagrożenia obiektywne (niezależne od nas!) m.in.:

- zagrożenia związane z pogodą tj. słońce – ślepota śnieżna, wiatry, mgła, deszcz, śnieg lawiny, temperatura

- warunki terenowe tj. stromizny, zwężenia tras, muldy, uskok, zmiany kierunków marszu, tereny podmokłe

-zagrożenia spowodowane przez inne osoby np. narciarzy – brawura, słabe umiejętności jazdy

DEKALOG turysty górskiego:

Zanim wyruszysz w góry zastanów się czy posiadasz dostateczne doświadczenie. Poddaj ocenie swój stan zdrowia i siły, także osób mających brać udział w wędrówce, w tym dzieci.

Przygotuj szczegółowy plan wycieczki, skorzystaj z dostępnych map, przewodników, zasięgnij informacji w najbliższych punktach IT, zasięgnij informacji miejscowej ludności, gospodarzy schronisk, przewodników górskich.

W górach szybko zmieniają się warunki atmosferyczne, niezbędna jest odzież chroniąca przed złą pogodą i zimnem, oraz mocne wysokie buty na profilowanej podeszwie.

Wychodząc na wycieczkę pozostaw w domu, schronisku, hotelu, u znajomych wiadomości o celu i trasie wycieczki oraz orientacyjnej godzinie powrotu. W ten sposób zapewnisz sobie szybką pomoc w razie wypadku.

Szybkość poruszania się dostosuj do możliwości najmniej sprawnego uczestnika wycieczki. Nadmierna prędkość prowadzi do wyczerpania organizmu, a poza tym ogranicza możliwość podziwiania górskiego krajobrazu.

Uważaj na każdy krok – wypadki zdarzają się także w łatwym terenie. Szczególnej ostrożności wymagają trudniejsze partie trasy strome, mokre czasem zaśnieżone stoki i płaty starego śniegu. Nie zbaczaj ze znakowanego szlaku – jest on zwykle poprowadzony optymalnie zarówno pod względem bezpieczeństwa, jak i wysiłku na pokonanie trasy.

Nie strącaj kamieni i innych przedmiotów, gdyż narażasz siebie i innych turystów na poważne niebezpieczeństwo. Miejsca zagrożone przez spadające kamienie przechodź szybko i uważnie - z reguły poprzedzone one są tablicami ostrzegawczymi.

Decyzja o zawróceniu z trasy to głos rozsądku – nie wstydź się zawrócić z trasy gdy załamie się pogoda, nadejdzie mgła lub trasa okaże się zbyt trudna.

Szanuj przyrodę, nie hałasuj, dbaj o czystość i porządek w górach. Usuwając śmieci dajesz dowód swej kultury.

Jeżeli zdarzy się wypadek, przede wszystkim zachowaj spokój. Osobę poszkodowaną ułóż w bezpiecznej pozycji w widocznym miejscu i pod opieką. Przyjętym w górach sygnałem ratunkowym jest dowolny sygnał optyczny lub akustyczny (krzyk-wołanie) powtórzony 6 razy na minutę, po czym minuta przerwy. wezwij pomoc GOPR, TOPR lub inne służby także przy użyciu posiadanej komórki i numeru alarmowego.

Nawiązując do pkt. 6 w/w „Dekalogu” wędrować winniśmy po oznakowanych szaklach turystycznych.

Szlak turystyczny jest trasą wycieczkową oznaczoną specjalnymi symbolami wyznaczającymi jej przebieg, ułatwiającą znalezienie właściwej drogi (w przypadku zgubienia się) i gwarantująca dojście do właściwego celu wędrówki.

Podział szlaków turystycznych:

- szlaki piesze nizinne i górskie,

- szlaki narciarskie nizinne i górskie,

- szlaki rowerowe nizinne i górskie,

- szlaki jeździeckie nizinne i górskie,

- szlaki kajakowe,

- szlaki historyczne,

- szlaki przyrodnicze,

- szlaki pielgrzymkowe,

- inne szlaki regionalne

- tzw. ścieżki dydaktyczne.

Nas interesują szlaki turystyczne górskie. Oznakowane są one kolorami za pomocą odpowiednich znaków, kierunkowskazów i tablic – każda z nich ma odpowiedni wymiar np. znak szlakowy typowy ma wymiar 9x15cm. Umieszczane (malowane) one są m.in. na drzewach, budynkach, skałach, także na wolno stojących tykach wbitych w teren np. przy przejściach przez teren łąk i rozległych polan. Znaki są dwukolorowe- na zewnątrz po obu stronach w kolorze białym, a wewnątrz pomiędzy kolorem białym właściwym kolorem danego szlaku (czerwony i inny).

Kolory szlaków turystycznych:

- czerwony – tzw. szlaki główne przebiegające wzdłuż pasm górskich, np. główny szlak sudecki, główny szlak beskidzki, główny szlak świętokrzyski (są najdłuższymi),

- niebieski – szlak tzw. dalekobieżny,

- żółty – szlak tzw. łącznikowy

- zielony – szlak doprowadzający do innych szlaków lub do miejsc charakterystycznych w krajobrazie,

- czarny – szlak krótki tzw. dojściowy.

Powyższy podział nie jest regułą (za wyjątkiem głównych czerwonych). Kolory mogą być stosowane przez znakujących wg ustaleń regionalnych.

Znakowaniem przebiegu szlaków turystycznych zajmują się osoby po przeszkoleniu na „kursach znakarskich”, posiadające uprawnienia tzw. „znakarze”.

Bezpieczeństwo na stoku narciarskim!

Komitet Prawniczy Międzynarodowej Federacji Narciarskiej (FIS) wydał „zbiór zasad” mających na celu poprawę bezpieczeństwa na stoku i w efekcie ograniczenie liczby wypadków.

Międzynarodowy Dekalog Narciarza:

1. Wzgląd na inne osoby

Każdy narciarz lub snowboarder powinien zachować się w taki sposób, aby nie stwarzać niebezpieczeństwa ani szkody dla innej osoby.

2. Sposób jazdy na nartach i snowboardzie oraz panowanie nad prędkością

Każdy narciarz lub snowboarder powinien kontrolować sposób jazdy. Powinien on dostosować szybkość i sposób jazdy do swoich umiejętności, rodzaju i stanu trasy, warunków atmosferycznych oraz natężenia ruchu.

3. Wybór kierunku jazdy

Narciarz lub snowboarder nadjeżdżający od tyłu musi wybrać taki tor jazdy, aby nie spowodować zagrożenia dla narciarzy lub snowboarderów znajdującym się przed nim.

4. Wyprzedzanie

Narciarz lub snowboarder może wyprzedzać innego narciarza lub snowboardera z góry i z dołu, z prawej i z lewej strony pod warunkiem, że zostawi wystarczająco dużo przestrzeni wyprzedzanemu narciarzowi lub snowboarderowi na wykonanie przez niego wszelkich zamierzonych lub niezamierzonych manewrów.

5. Ruszanie z miejsca i poruszanie się w górę stoku

Narciarz lub snowboarder, wjeżdżając na oznakowaną drogę zjazdu, ponownie ruszając po zatrzymaniu się, czy też poruszając się w górę stoku, musi spojrzeć i w górę, i w dół stoku, aby upewnić się, że może to uczynić bez zagrożenia dla siebie i innych.

6. Zatrzymanie na trasie

O ile nie jest to absolutne konieczne, narciarz lub snowboarder musi unikać zatrzymania się na trasie zjazdu w miejscach zwężeń i miejscach o ograniczonej widoczności. Po upadku w takim miejscu narciarz lub snowboarder winien usunąć się z toru jazdy możliwie jak najszybciej.

7. Podchodzenie i schodzenie na nogach

Narciarz lub snowboarder musi podchodzić lub schodzić na nogach wyłącznie skrajem trasy.

8. Przestrzeganie znaków narciarskich

Każdy narciarz lub snowboarder winien stosować się do znaków narciarskich i oznaczeń tras.

9. Wypadki

W razie wypadku każdy narciarz lub snowboarder winien udzielić poszkodowanym pomocy.

10. Obowiązek ujawnienia tożsamości

Każdy narciarz, snowboarder, obojętnie czy sprawca wypadku, poszkodowany czy świadek musi w razie wypadku podać swoje dane osobowe.

Dobór tras narciarskich:

Podstawowym warunkiem bezpiecznej jazdy na nartach jest dobór trudności trasy stosownie do stopnia naszego zaawansowania w jeździe na nartach. W większości krajów obowiązuje 4-stopniowy podział tras ze względu na stopień ich trudności. Są to:

- trasy zielone – na taka trasę może wybrać się każdy, stoki są łagodne, gdzie nie jest możliwe rozwinięcie dużych prędkości, doskonałe dla początkujących, śmiało możemy wybrać się na nie z małymi dziećmi,

- trasy niebieskie – najbardziej popularne, w praktyce mogą na nich przebywać wszyscy narciarze, dzieci mogą jeździć pod opieka rodziców, nachylenie stoków łagodne,

- trasy czerwone – tu następuje największy skok w umiejętnościach narciarskich, do jazdy na trasach podchodzimy z właściwą ostrożnością i właściwym dystansem do swoich umiejętności narciarskich, należy mieć zawsze w zasięgu wzroku tę część trasy, po której jeździmy – przy braku widoczności należy zawsze zredukować prędkość zjazdu,

- trasy czarne – to trasy dla mistrzów i bardzo dobrze jeżdżących, należy się zastanowić zanim udamy się na takie stoki, zwłaszcza po raz pierwszy gdy nie znamy terenu.

Pamiętaj!

Większość wypadków jest spowodowana błędem człowieka!

Należy pamiętać, że góry mogą być niebezpieczne dla zdrowia i życia ludzi o każdej porze roku, niezależnie od sposobu w nich przebywania (turystyka piesza czy narciarska!

Decyzje o wyjściu w góry każdy turysta podejmuje samodzielnie!

W razie wypadku:

- oceń rodzaj i miejsce wypadku,

- w razie potrzeby wezwij pomoc – Tel. alarmowy: 601 100 300

- zabezpiecz miejsce wypadku, jeśli to niezbędne i możliwe usuń poszkodowanego z miejsca zagrożenia,

- udziel pierwszej pomocy i zabezpiecz poszkodowanego przed pogłębieniem urazu, zapewnij komfort cieplny i wspomagaj go psychicznie.

Umowne zasady zachowania się w górach i na stokach:

- nie nadużywaj alkoholu,

- unikaj zjeżdżania i chodzenia po górach w pojedynkę,

- nie zjeżdżaj z wyznaczonych tras, nie schodź z wyznaczonych szlaków turystycznych,

- miej uwagę na zmieniające się warunki atmosferyczne,

- zjeżdżaj zawsze w zapiętym kasku,

- uważaj na przeszkody na trasach narciarskich (np. ratraki) oraz pieszych szlakach turystycznych (np. powalone drzewa, rozległe tereny podmokłe itp.)

- mierz zamiary na własne siły (kondycja),

- zadbaj o sprzęt i wyposażenie turystyczne,

- miej ze sobą telefon komórkowy naładowany, z wciągniętym numerem alarmowym i pozwalającym zlokalizować cie w razie potrzeby w terenie,

- szanuj przyrodę,

- podczas wędrówki i zjazdów rób przerwy zdrowotne – ważny jest odpoczynek.

Ratownictwo w górach

Niesieniem pomocy na terenach górskich (oprócz tej podstawowej udzielanej ewentualnie na trasie przez współtowarzyszy wędrówek i zjazdów) zajmuje się Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe.

Główne zadania GOPR:

- niesienie pomocy w górach ludziom, których życie lub zdrowie jest zagrożone,

- zapobieganie wypadkom w górach (prowadzenie szkoleń i instruktaży dla ludzi),

- ochrona środowiska górskiego.

Kwestie finansowania ratownictwa górskiego reguluje „Ustawa o bezpieczeństwie i ratownictwie w górach i na terenach zorganizowanych narciarskich” z dnia 18.08.2011 r. (Dz.U. nr 208 z 2011 r. poz. 1241). Zapisano w niej, że akcje ratowników w górach i funkcjonowanie GOPR w ogólności finansowane są z dotacji celowych przyznawanych z budżetu państwa przez ministra spraw wewnętrznych, z dotacji samorządów terytorialnych, a także z części opłat pobieranych przez patki narodowe oraz krajobrazowe za wejście na ich teren, także dla sponsorów.

Struktura GOPR:

1) 7 stacji centralnych ratowniczych tj.:

- Grupa Beskidzka GOPR z siedzibą w Szczyrku (od 1952 r.)

- Grupa Bieszczadzka GOPR z siedzibą w Sanoku (od 1961 r.)

- Grupa Jurajka GOPR z siedzibą w Kroczycach (od 1998 r.)

- Grupa Karkonoska GOPR z siedzibą w Jeleniej Górze (od 1976 r.)

- Grupa Krynicka GOPR z siedzibą w Krynicy (od 1952 r.)

- Grupa Podhalańska GOPR z siedzibą w Rabce (od 1970 r. – wcześniej jako Rabczańska od 1954 r.)

- Grupa Wałbrzysko-Kłodzka z siedziba w Wałbrzychu (od 1976 r.)

2) 21 stacji ratunkowych GOPR z całodobowy dyżurem, w tym 14 całorocznych i 7 sezonowych.

3) 76 stacji i punktów ratowniczych dzierżawionych.

Obszar GOPR to zabezpieczenie powierzchni 30.410 km2, 7500 km szlaków turystycznych, 425 urządzeń narciarskich. To 61 etatowych ratowników i około 1300 ratowników ochotników.

Odrębność stanowi Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (TOPR) z siedzibą w Zakopanem zabezpieczające teren Tatr (założone już w 1909 r. z zezwoleniem władz austriackich. Po wojnie jako struktura GOPR. Od 1991 r. jako samodzielna jednostka odłączona od tych struktur)

4) Zasady bezpieczeństwa w górach wg PZU (ubezpieczyciela)

1- Planuj – zaplanuj trasę jaką chcesz pokonać i ewentualne drogi odwrotu

2- Informuj – zostaw w schronisku informacje, gdzie idziesz i kiedy planujesz powrót oraz nr telefonu

3- Pakuj się z głową – zabierz ciepłe ubrania, jedzenie i picie oraz apteczkę i latarkę, naładowany telefon, nie przeciążaj plecaka

4- Nie jesteś sam- zachowuj się rozsądnie, zwracaj uwagę na innych, w przypadku wypadku dzwoń 601 100 300

Dlaczego burza w górach jest niebezpieczna ?

1) Podczas burzy skały są mokre i śliskie, a ziemia miękka, to powoduje utrudnienia we wspinaczce i wędrowaniu, łatwiej o wypadek (złamanie, skręcenie itp.), występuje ograniczona widoczność, łatwo zboczyć ze szlaku.

2) Bardzo niebezpieczne są pioruny i wyładowania atmosferyczne.

3) Na szlaku podczas burzy:

- opuść wzniesienie górskie, szczyt, grań , punkty wystające ponad otoczeniem,

- gdy na szlaku gdzie jesteś znajdują się metalowe elementy (poręcze, łańcuchy itp.), możliwie oddal się od tego miejsca,

- jeśli w momencie rozpoczęcia burzy schodziłeś po linie, schodź po niej dalej ale ze złączonymi nogami, wyeliminujesz wówczas tzw. „napięcie krokowe”,

- opuść szybko miejsce gdzie są zbiorniki wodne i cieki wodne, gdyż woda jest dobrym przewodnikiem prądu,

- w celu ochrony przed prądem biegnącym po powierzchni ziemi w czasie burzy usiądź najlepiej po turecku na czymś co odizoluje cię od podłoża np. plecak bez części metalowych, usiądź w miejscu co najmniej 1 metr od wyższej od ciebie gdy siedzisz skały, nie siadaj w zagłębieniach,

- jeśli schowasz się w grocie to odległość między sufitem a twoją głową musi wynosić minimum 3 metry, a od ścian minimum 1 metr,

- jeśli masz przy sobie rzeczy metalowe np. rower, nóż, itp. to odstaw je minimum na 1 metr odległości od siebie,

- podczas burzy nie stawaj pod samotnym drzewem, nie opieraj się o nie, gdyż pioruny trafiają często w samotne drzewa,

- z podobnego powodu nie wędruj podczas burzy w zwartej grupie, zachowaj kilkumetrowe odstępy od poszczególnych osób.

(Źródło: GBP w Starej Wsi)

Zobacz również:

WOT: nowi rekruci i przysięga

Nietrzeźwy kierowca spowodował dwie kolizje

Komentarze (2)

Cooba000

2016-02-13 18:10:07

0 1

Przeca on sam ledwo chodzi.

Odpowiedz

RAGTIME

2016-02-13 20:47:32

0 0

Rzeczywiscie sala peka w szwach, tak duze zainteresowanie.Pozdrawiam grono słuchaczy i prelegenta.