Jutro zacznie się astronomiczna jesień

Astronomiczna jesień rozpocznie się w tym roku 23 września o godz. 3.54, kiedy Słońce osiągnie punkt równonocy jesiennej, i potrwa do 21 grudnia.

Na nocnym niebie jesienią będzie można zobaczyć jeszcze kilka gwiazdozbiorów letnich, "wrócą" też konstelacje zimowe. Będzie widocznych kilka planet

Astronomiczne pory roku są związane z momentami górowania Słońca w zenicie nad równikiem lub zwrotnikami. W przypadku astronomicznej jesieni Słońce góruje w zenicie nad równikiem. Przy czym rzeczywiste zrównanie dnia z nocą nastąpi jednak nieco później, niż przejście Słońca przez punkt równonocy (tzw. punkt Wagi, będący jednym z dwóch punktów przecięcia się ekliptyki z równikiem niebieskim). Będzie to w dniu 25 września i nocy 25/26 września.

Na początku jesieni na wieczornym niebie nadal dominują gwiazdozbiory letnie. W szczególności Lutnia, Łabędź i Orzeł. Ich najjaśniejsze gwiazdy, odpowiednio Wega, Deneb i Altair, tworzą wierzchołki tzw. Trójkąta Letniego. Łatwo jednak dostrzec też Jesienny Kwadrat. Tworzą go trzy gwiazdy konstelacji Pegaza (Markab, Scheat i Algenib) oraz jedna z jaśniejszych gwiazd gwiazdozbioru Andromedy.

Strzelcy upamiętnili żołnierzy Armii Krajowej Odeszli w ostatnich dniach...

W tej ostatniej konstelacji widoczna jest galaktyka M31, zwana też Wielką Mgławicą w Andromedzie, a obecnie potocznie najczęściej Galaktyką Andromedy. Na niebie widzimy ją jako niewielką mgiełkę – najdalszy obiekt w kosmosie widoczny gołym okiem. Jednak do dostrzeżenia M31 gołym okiem potrzeba naprawdę ciemnego nieba, więc generalnie łatwiej odszukać ją na niebie przy pomocy lornetki. Przy tym zadaniu pomocne mogą być programy komputerowe typu planetarium, które pokazują bieżący wygląd nieba (np. darmowe Stellarium), aplikacje mobilne tego typu albo obrotowa mapka nieba.

W drugiej połowie jesieni na wieczornym niebie zaczyna być dobrze widoczny gwiazdozbiór Oriona. To jedna z łatwiej rozróżnialnych konstelacji na niebie. Składa się z jasnych gwiazd ułożonych w taki sposób, że tworzą schematyczną sylwetkę człowieka, pośrodku której widać charakterystyczne trzy jasne gwiazdy ułożone blisko siebie w jednej linii – tzw. pas Oriona. Patrząc nieco na prawo i w górę od Oriona można dostrzec grupkę gwiazd położonych blisko siebie. Jest to gromada otwarta gwiazd o nazwie Plejady. Czasem bywa mylona z Małym Wozem, który jednak znajduje się w innej części nieba oraz zajmuje dużo większy obszar niż Plejady.

Z jasnych planet na jesiennym wieczornym niebie będzie można podziwiać Marsa, Jowisza i Saturna. Najszybciej zachodzi Jowisz, później Saturn, a najdłużej widoczny jest Mars. W październiku i listopadzie można będzie próbować wypatrzeć nawet Merkurego, choć to niełatwe zadanie. Z kolei Wenus w drugiej części jesieni widoczna będzie jako Gwiazda Poranna.

W czasie jesiennych miesięcy można próbować dostrzec także najdalsze planety – Urana i Neptuna, widoczne właściwie całą noc. Jednak w ich przypadku do obserwacji potrzebny będzie teleskop.

15 października nastąpi koniunkcja Księżyca z Saturnem, a trzy dni później z Marsem. Koniunkcja Srebrnego Globu z Marsem powtórzy się 16 listopada. Koniunkcje Księżyca z jasnymi planetami to dość widowiskowe konfiguracje na niebie, wtedy oba obiekty są na niebie widoczne blisko siebie. Podobnie jest, gdy Księżyc znajduje się blisko którejś z jasnych gwiazd. Taka sytuacja nastąpi 27 października, kiedy Księżyc znajdzie się blisko jasnej gwiazdy Aldebaran. Jeszcze lepsze warunki do zobaczenia tej koniunkcji będą 23 listopada.

Z rojów meteorów w pierwszej połowie jesieni najaktywniejsze będą Orionidy, widoczne od 2 października do 7 listopada, a mające maksimum 21 października. Możliwe jest wtedy dostrzeżenie do 20 meteorów na godzinę, choć będzie w tym przeszkadzać bliskość pełni Księżyca. Orionidy związane są z kometą Halleya.

Zdecydowanie bardziej aktywnym rojem są Geminidy, widoczne od 4 do 17 grudnia, z maksimum 14 grudnia. W ich przypadku maksymalna liczba zjawisk może osiągnąć nawet 120 w ciągu godziny. Geminidy związane są z planetoidą 3200 Phaeton, która być może jest wygasłą kometą. (PAP)