Klimat to my! Zadbajmy o niego dla przyszłych pokoleń

(Ogłoszenie płatne) Letnie upały i zimy bez śniegu, powodzie błyskawiczne i dotkliwe nie tylko dla rolników – susze. Skutki zmian klimatu, coraz częściej dzieją się na naszych oczach. Zastanawiasz się, jak możesz dołożyć swoją cegiełkę do ochrony klimatu?

– Dlaczego troska o klimat jest taka ważna? Bo jego zmiany to fakt, a ich skutki to nie tylko odległe kataklizmy w USA, susza w Afryce oraz pożary w Australii. To bezśnieżne zimy, skutkujące brakiem wody na wiosnę. To ulewy powodujące tzw. powodzie błyskawiczne. To letnie upały i brak opadów – zmora nie tylko rolników – podkreśla Wicemarszałek Województwa Małopolskiego Józef Gawron.

Przysłowie mówi, że każda wielka podróż rozpoczyna się od małego kroku. I tak też warto zacząć starania o klimat. Lepsze technologie oraz zmiana stylu życia mogą ograniczyć ilość energii zużywanej przez nas na transport, ogrzewanie, chłodzenie, oświetlanie czy produkcję przemysłową.

Zacznijmy od dobrych nawyków. Oszczędzając energię  i wodę, wybierając rower czy pociąg zamiast samochodu, ograniczając ilość odpadów – dbamy o klimat i środowisko,  w dodatku z korzyścią dla kieszeni. 

Od stycznia 2025 r. powszechne e-Doręczenia, czyli elektroniczny odpowiednik listu poleconego Sesja popularnonaukowa: wstęp do obchodów 80. rocznicy

Oszczędzaj energię elektryczną w domu i w pracy
Ile razy zdarza nam się wyjść z łazienki i nie wyłączyć światła? Albo zagotować cały czajnik wody, a zużyć tylko szklankę? Włączyć telewizor żeby szumiał w tle, podczas gdy przebywamy w innym pokoju? To tylko kilka przykładów złych nawyków, które przekładają się na większe zużycie energii elektrycznej w naszych domach. A wystarczy tak niewiele, aby oszczędzać energię, a przy tym chronić środowisko i klimat i zredukować swoje rachunki za prąd. 

– Wymieńmy żarówki na energooszczędne lampy LED. Stosowanie energooszczędnych źródeł światła może zmniejszyć zużycie energii elektrycznej nawet o 80%. Wyłączajmy lampy, telewizor, radio oraz inne urządzenia, z których w danej chwili nie korzystamy. Nie zostawiajmy także w kontakcie ładowarek do telefonu (laptopa, golarki, akumulatorków itp.). Ładowarki zużywają prąd również wtedy, gdy nie przekazują go innemu urządzeniu! – radzi Marta Mazurkiewicz z Krajowej Agencji Poszanowania Energi. - Nie zostawiajmy również urządzeń włączonych na stand-by. Świecąca dioda wskazuje, że nadal pobierasz energię. Nadużywany tryb gotowości w ciągu roku pozbawia jedno gospodarstwo domowe nawet 22 zł. Natomiast, piorąc ubrania i zmywając naczynia pamiętajmy, aby maksymalnie zapełniać przestrzeń swoich sprzętów AGD. Korzystajmy z dostępnego trybu „eco”.

Dzięki technologicznym innowacjom możemy uzyskać nowe źródła energii. Dobrym wyborem są odnawialne źródła energii (OZE). Mogą to być np. pompy ciepła czy panele fotowoltaiczne. Na takie rozwiązania przeznaczone są dotacje z rządowych programów, np. Mój Prąd, Czyste Powietrze, czy Moje Ciepło. W wyborze właściwego programu pomagają doradcy klimatyczni zatrudnieni w małopolskich starostwach powiatowych. 

Oszczędzaj wodę
Woda to  jeden z najcenniejszych zasobów Ziemi. Jednak wciąż zużywamy jej za dużo, a marnotrawstwo sporo kosztuje! Tymczasem codzienne nawyki, pozwalające zaoszczędzić kilkadziesiąt litrów wody miesięcznie, są równie proste, jak te dotyczące oszczędzania energii. 

– Wykorzystujmy powtórnie wodę. Dobrym rozwiązaniem jest wstawienie do zlewu czy pod prysznic misy. Po umyciu rąk możemy wykorzystać ponownie zgromadzoną wodę np. do mycia podłogi, a po umyciu warzyw – do podlania kwiatów – wskazuje Joanna Mieszkowicz z Fundacji Aeris Futuro. - Jeśli mamy ogród, podlewajmy go późnym wieczorem lub wcześnie rano, gdy jest chłodniej. Dzięki temu parowanie nie będzie tak intensywne, a rośliny wchłoną więcej wody. Rzadziej kośmy trawnik. Wyższa trawa ma dłuższe korzenie, a dodatkowo zacienia glebę, dzięki czemu chroni ją przed utratą wilgoci.

A skoro o oszczędzaniu wody mowa, pamiętajmy, że jej źródłem może być deszcz. Deszczówkę mogą zbierać mieszkańcy domów, ale i właściciele nawet niewielkich balkonów w centrum miasta. Przyjmuje się, że z dachu, który ma powierzchnię 120 metrów kwadratowych, w ciągu opadów deszczu trwających około 20 minut można zebrać nawet 360 litrów wody! W tym zakresie dobrym rozwiązaniem będzie domowa instalacja do gromadzenia wody deszczowej.

Zieleń tworzy lepszy klimat
Na wiele zjawisk związanych ze zmianami klimatu nie mamy wpływu. Nie możemy zwiększyć ilości śniegu w zimie czy deszczu podczas suchego lata. Ale możemy adaptować się do tych zmian i łagodzić ich skutki. Wielkim sojusznikiem człowieka w takich działaniach jest zieleń, a zwłaszcza drzewa. Dorosłe drzewo obniża latem temperaturę w najbliższym otoczeniu o ok. 10 stopni.  Dzieje się tak nie tylko dlatego, że rzuca cień, ale również dzięki temu, że rośliny chłoną i przetwarzają wodę, działa jak klimatyzacja. Dlatego każdy kawałek wybrukowanego podwórka, zamienionego na trawnik lub ogródek, każdy dodatkowy skwer pomoże walczyć z suszą i łatwiej znosić wysokie letnie temperatury. 

– Sadźmy drzewa! Zdrowe drzewo pochłania rocznie nawet 6-7 kg CO2 i produkuje ok. 120 kg tlenu (czyli prawie tyle, ile potrzebuje dorosły człowiek) – wskazuje dr inż. Marcin Guzik Dyrektor Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego. Zamieńmy chodniki na trawniki. Każdy pozbawiony kostki i betonu kawałek ulicy lub podwórza nie tylko zmniejszy otaczającą go wyspę ciepła, ale także pomoże gromadzić wodę. Nie kośmy zbyt krótko trawników wokół domu. Wystrzyżona do ziemi trawa nie wyprodukuje tlenu, nie zatrzyma wody i szybciej uschnie, a wokół podniesie się kurz i pył.

Nie można zmienić? To trzeba się przystosować.

Wiele naszych działań podejmowanych dla rzecz klimatu i środowiska może okazać się przede wszystkim… korzyścią dla nas samych. Tak jest na przykład z ograniczeniem używania samochodu. Badania dowodzą, że rezygnując z korzystania z samochodu tylko przez jeden dzień w tygodniu, w ciągu roku zaoszczędzimy prawie 2 mln ton emisji dwutlenku węgla. Ale przesiadając się na transport zbiorowy – tramwaj, pociąg, autobus – oszczędzamy jednak również finansowo: cena biletu jest zwykle niższa od ceny litra benzyny. A jeśli wybierzemy rower, podziękuje nam zdrowie, kondycja i figura. Już kilkunastominutowa jazda przyspiesza krążenie, wzmacnia serce, obniża ciśnienie i poprawia wydolność oddechową. 

– To ważne, by mieć świadomość, że warunki życia dla przyszłych pokoleń tworzymy nie tylko decydując się na poważne inwestycje, jak montaż OZE czy termomodernizację domu, ale także poprzez codzienne dobre nawyki – mówi Wicemarszałek Małopolski Józef Gawron. - Każdy nasz wybór: to jak dużo jeździmy samochodem, gdzie robimy zakupy, ile sadzimy drzew, a ile betonujemy przestrzeni wokół nas – buduje przyszłość naszą i najbliższych pokoleń.  

Więcej sposobów przeciwdziałania zmianom klimatu i adaptacji do nich można znaleźć stronie internetowej klimat.ekomalopolska.pl oraz profilach społecznościowych „Ekomałopolska dla Klimatu”.

Kampania Województwa Małopolskiego realizowana w  ramach projektu LIFE-IP EKOMALOPOLSKA (LIFE-IP EKOMALOPOLSKA /LIFE19 IPC/PL/000005),  dofinansowanego ze środków programu LIFE Unii Europejskiej oraz NFOŚiGW.