Kontrowersyjna koncepcja nowej siedziby MOK. 'Architektoniczny autyzm'?

Opublikowano 27.08.2017 16:11:30 Zaktualizowano 04.09.2018 16:17:11 pan

Mszana Dolna. Miejski Ośrodek Kultury wyniesie się z „Orkanówki”. Na ostatniej sesji burmistrz przedstawił radnym koncepcję nowego budynku dla siedziby mszańskiego MOK-u. Ma on powstać w górnej części stadionu KS Turbacz przy ul. Spadochroniarzy. Przedstawiona wizualizacja wywołuje sporo kontrowersji.

Burmistrz podczas sesji zaprezentował koncepcję, która jeszcze jest uzgadniania, więc w tej kwestii sporo jeszcze może się zmienić. Gdy pełna dokumentacja będzie już gotowa, samorząd będzie mógł rozpocząć starania o pozwolenie na budowę. Inwestycja ma ruszyć jeszcze w tym roku.

W nowym budynku ma być zlokalizowana sala widowiskowa na 240 miejsc, a także kawiarenka, pomieszczenia dla Miejskiego Ośrodka Kultury oraz część biblioteczna. Wraz z istniejącym budynkiem klubu „Turbacz”, nowy budynek będzie tworzył kompleks sportowo-kulturalny.

Jednocześnie miasto Mszana Dolna stara się o środki na modernizację stadionu lekkoatletycznego, który byłby dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych. Projekt jest już po pozytywnej ocenie finansowej, obecnie trwa ocena merytoryczne.

Zaprezentowana wizualizacja wywołuje sporo kontrowersji, bo części mieszkańców nie podoba się bryła budynku. W tej sprawie list otwarty do włodarzy miasta wystosował Bartłomiej Zobek, podróżnik, autor strony Kalendarz Przygód.

- Serdecznie gratuluję podjęcia decyzji o budowanie sali widowiskowej w naszym mieście. To wydarzenie, na które wielu z nas czekało latami. Decyzja ta zapisze się złotymi zgłoskami w historii Mszany Dolnej. Zasmuciła mnie jednak wizualizacja projektu budynku (przedstawiona na stronie Urzędu), który mógłby stać się pozytywną wizytówką Mszany. To, że będzie wyglądał lepiej niż straszący latami nieotynkowany budynek na stadionie, nie powinno być argumentem pozwalającym zaakceptować cokolwiek. Gdyby był budowany w latach 90-tych, być może nie wywołałby takich reakcji, ale mamy rok 2017. Widziałem wiele pięknych budynków użyteczności publicznej. Zarówno wyszukanych i drogich, jak też tańszych i skromnych. W końcu – wiele ohydnych. Dlaczego Mszana ma czerpać inspiracje z tych ostatnich? To, że brakuje w tym mieście pozytywnego układu odniesienia, nie znaczy, że mamy dalej akceptować architektoniczny autyzm - pisze w liście Bartłomiej Zobek.

Autor postanowił przy tym zapytać o opinie innych mieszkańców miasta, jak też paru artystów związanych z Mszaną Dolną, a także architektów. Nie były to opinie pozytywne: jedni porównują budynek do magazynu bądź hurtowni a nawet fabryki, inni mówią o przytłaczającej, ciężkiej bryle i monotonnej, zniechęcającej elewacji, a ci najbardziej przeciwny określają wizualizację mianem „paskudzwtwa”.

Poniżej list Bartłomieja Zobka:

Szanowny Panie Burmistrzu, Szanowni Radni Miasta Mszana Dolna,

Serdecznie gratuluję podjęcia decyzji o budowanie sali widowiskowej w naszym mieście. To wydarzenie, na które wielu z nas czekało latami. Decyzja ta zapisze się złotymi zgłoskami w historii Mszany Dolnej.

Zasmuciła mnie jednak wizualizacja projektu budynku (przedstawiona na stronie Urzędu), który mógłby stać się pozytywną wizytówką Mszany. To, że będzie wyglądał lepiej niż straszący latami nieotynkowany budynek na stadionie, nie powinno być argumentem pozwalającym zaakceptować cokolwiek. Gdyby był budowany w latach 90-tych, być może nie wywołałby takich reakcji, ale mamy rok 2017. Widziałem wiele pięknych budynków użyteczności publicznej. Zarówno wyszukanych i drogich, jak też tańszych i skromnych. W końcu – wiele ohydnych. Dlaczego Mszana ma czerpać inspiracje z tych ostatnich? To, że brakuje w tym mieście pozytywnego układu odniesienia, nie znaczy, że mamy dalej akceptować architektoniczny autyzm.

Już jeden pomysł pt. „można dostać dotację z Unii, więc coś zróbmy”, skończył się zdewastowaniem Rynku. Rynek był jaki był, może wymagał remontu, ale była trawa, były drzewa, róże. A mamy mały plac defilad. Tylko gdzie te defilady?

Mógłbym podawać dziesiątki przykładów pięknych budowli, które widziałem na świecie, ale przecież tu nie chodzi o licytowanie się. Chcę tylko zwrócić uwagę, że estetyczne projekty nie muszą dotyczyć tylko wielkich miast, i nie muszą też być bardzo kosztowne. Duńska mieścina Humlebæk schludnie połączyła ideę muzeum sztuki nowoczesnej (Louisiana Museum of Modern Art przyciąga turystów z całego świata) z betonowo-szklaną konstrukcją. Całość wspaniale wkomponowana w otoczenie. A jak będzie wyglądać ten „amalgamat” na tle Lubogoszczy?

Ma być kloc, bo taniej? Nawet kloc może być ładny. Jedno z najbardziej zaludnionych, a równocześnie najbiedniejszych miast na świecie, Meksyk, szczyci się piękną uniwersytecką biblioteką, której wygląd może kojarzyć się z bogatą i tajemniczą historią kraju, a równocześnie przemyca wiele kanonów z historii całego świata. Oddano tu nawet hołd myśli kopernikańskiej.

Szanuję gust radnych, którym projekt się podoba. W Mszanie Dolnej mieszka jednak jeszcze siedem tysięcy innych osób, nie wspominając o przyjezdnych. Słyszałem argument, że budynek ma być funkcjonalny. No ale modernizm był sto lat temu. Poza tym można zrobić coś funkcjonalnego i ładnego równocześnie. Tym bardziej, jeśli ma to być ośrodek KULTURY. A ta kojarzy mi się ze sztuką, dobrym smakiem. Z socjologicznego punktu widzenia może też kojarzyć się z obowiązującymi normami. No, to by się zgadzało.

A za kilka lat jak TVN albo inne media szukające sensacji będą robić jakiś ranking najbrzydszych inwestycji, to pewnie wpadną do Mszany. Powody będą już dwa. Można uczyć się na błędach (choć Mszany na razie to nie dotyczyło), ale można też błędy naprawiać. Według mnie lepiej dopłacić więcej za ewentualne poprawienie projektu (nie znam warunków umowy), niż brnąć w coś, co będzie razić po oczach kolejne pokolenia i być powodem do wstydu dla jednych, a dla innych – do szykan.

Rzut z góry na projekt daje obraz mniej tragiczny, ale od kiedy ośrodki kultury projektuje się dla ptaków?

Bardzo doceniam nieturystyczny charakter Mszany, tu można odpocząć. Widoki na góry i z gór są piękne, a szlaki niemal puste. Zdjęcia pamiątkowe – wyśmienite, dopóki w kadr nie wejdzie coś z radosnej (a może smutnej?) twórczości projektantów.

Z tego co wiem, w Mszanie prowadzono badania jakości powietrza. Wyników chyba jednak nie opublikowano. Wiele wskazuje na to, że są gorsze niż w Krakowie. Mszana jako miasto nie musi być jednak ani szpetna, ani rakotwórcza.

I jeszcze kilka ośrodków w Polsce: Służewski Dom Kultury, Dom Kultury w Grodzisku Mazowieckim, no i w końcu przeciętny Lubski Dom Kultury, który i tak wydaje się ciekawszy niż to, co zapowiada się u nas.

Podobno, gdy nie wiadomo, jak się ubrać, najlepiej włożyć coś czarnego, że czarny pasuje prawie do wszystkiego. Być może budynek nie przytłaczałby tak bardzo, gdyby miał więcej szklanych elementów (niekoniecznie okien). Pomyślałem jednak, że mam spaczony gust, naoglądałem się za dużo i mam fanaberie. Zapytałem więc innych mieszkańców miasta, jak też paru artystów związanych z Mszaną, a także architektów, co myślą o tym projekcie. Niżej ich opinie.

PS: Z mojej ostatniej rozmowy z Sekretarzem Miasta, panem Antonim Rogiem, wynika, że nie jest to jeszcze wizualizacja całego projektu, a jedynie koncepcji bryły. Według niego projekt elewacji pozostaje kwestią otwartą. Jest zatem szansa, że finalnie będzie lepiej niż nam podpowiada… wyobraźnia?

Bartłomiej Zobek, podróżnik, autor strony Kalendarz Przygód

Michał Liszka – malarz, mecenas sztuki:

Tragedia, ale jako magazyn i to mało znanej firmy jest w porządku.

Wojciech Pitala – reżyser, scenarzysta:

Z jednej strony – paskudztwo ignorujące kontekst. Z drugiej strony – mamy już w tym mieście taką ilość ohydnych budynków, że jeszcze jeden nie robi już żadnego wrażenia. Choć może właśnie nie ignoruje kontekstu, tylko idealnie się wpasował…

Honorata Nawieśniak:

Można by zapytać o zdanie samych mieszkańców. Ten projekt wygląda jak jakaś hala hurtownicza, a nie budynek przyjazny kulturze. Ale może się mylę, może to jakieś nowe „trendy budowlane”… a może perspektywa na przyszłość? Nie wypali Ośrodek Kultury, to wynajmą pod biura.

Agnieszka Bucka – architekt, Politechnika Krakowska:

Ciężka, pancerna, hermetyczna bryła. Nic interesującego i bez wyrazu, łącznie z propozycją wykończenia elewacji. Warto poważnie zastanowić się nad decyzją realizacji przedstawionego projektu. Powyższa koncepcja budynku niczym nie zaskakuje, a w odczuciu odbiorcy przytłacza, w szczególności przy braku powiązania obiektu z otaczającą go naturą oraz terenem zalanym wszechobecnym betonem, wykluczającym zieleń. Z pewnością istnieje możliwość lepszej koncepcji obiektu ciekawego architektonicznie, która zawierałaby założenie trafnego wpisania budynku w kontekst, nie tylko za pomocą jego formy, ale także użytych do jego wzniesienia materiałów – bardziej przyjaznych środowisku (może nawet lokalnych).

Dr Michał Zawada – Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie:

Zapóźnione modernistyczne rozwiązanie w duchu minimalizmu nijak się ma do pejzażu architektonicznego Mszany i okolic, a jako ośrodek kulturotwórczy powinien właśnie pokazywać ciekawe rozwiązania. Jeśli nawet miałaby to być bryła minimalistyczna, to przecież można otworzyć ten budynek oknami na otoczenie, rozbudować część ogrodową dookoła, wprowadzić elementy drewna lub kamienia, a nie imitować gmach współczesnej fabryki lub hurtowni. Dynamiczny budynek byłby bardziej adekwatny dla interesującego pejzażu Mszany, sąsiedztwa Lubogoszczy, rzeki etc. Obecna monolityczna forma raczej odpycha, niż zaprasza do środka. Taka decyzja implementuje na grunt mszański zapóźnione i już prowincjonalne rozwiązania architektoniczne, skrywające się pod płaszczykiem pozornej nowoczesności. Niestety nie wszystko, co jest oparte o proste formy architektoniczne, jest nowoczesne. Diabeł tkwi w szczegółach, w doborze materiałów, interakcji z otoczeniem, także społecznym, a więc w dyskusji z odbiorcami tej architektury – mieszkańcami miasta.

Ewa Nowak – architekt:

Obiekty związane z kulturą mają szczególne znaczenie reprezentacyjne, edukacyjne i integracyjne dla środowisk, w których powstają, i ich społeczeństw. Projekty takich obiektów powinny być traktowane ze szczególną uwagą i wyłaniane w konkursach z udziałem specjalistów. Propozycja nowego budynku Miejskiego Ośrodka Kultury w Mszanie Dolnej nie wydaje się spełniać wymagań stawianych obiektom tego typu. Przytłaczająca, monotonna bryła budzi niepokój, a monumentalna elewacja nie zaprasza do odwiedzin, nie mówiąc o pełnieniu funkcji reprezentacyjnych.

Marta Witosławska – architekt:

Jestem zaniepokojona estetyką przedstawionych wizualizacji, które jak rozumiem obrazują zamierzenie inwestycyjne.Świadomość możliwości technicznych w obecnej architekturze powoduje, iż trudno jest mi się pogodzić z kolejnym „pudłem” , które ma być jednym ze znaków rozpoznawczych miasta, atrakcją, może i przyszłym przyciągającym symbolem. Funkcja kultury, jaką nadaje się nowej inwestycji, powinna odróżniać ten budynek od innych, podobnych kubaturą jak, np. obiekty handlowe, a mam nieodparte wrażenie, że w estetyce przypomina tani supermarket: podziały na ścianie przypominają okładzinę aluminiową, bryła prosta i równa, długa nudna elewacja, brak podkreślenia wejścia. W obecnych czasach panuje trend prostych, minimalistycznych budynków w myśl zasady Mis van der Rohe – „mniej jest więcej”, tylko tu jest „za mało”.

Większość budynków powinna być projektowana w oparciu o kontekst i otoczenie. Mam wrażenie, że to „pudełko” może być wszędzie i pełnić dowolną funkcję. Regionalizm w architekturze, który zapewne jest zapisany w Planie Zagospodarowania Przestrzennego Mszany Dolnej tu gdzieś umknął.

Nie znaczy to, że należy budować skośny dach , ale może wystarczy nawiązać do materiałów budowlanych związanych z górami: drewno, kamień, spiek kwarcowy, szkło. Płaski dach został już dopuszczony w przestrzeni miasta, w samym jego centrum. Czy udanie? Mogę polemizować. Zatem czy nie stać nas na elegancką, dobrą w formie architekturę z naturalnych materiałów, dobrze wpisaną w przestrzeń? Elegancka architektura nie oznacza droższa!

Proponuję zatem spojrzeć na przykłady. Wystarczy sprytnie zagrać okładziną drewnianą, jej kolorem, podcięciem, ułożeniem. Bryła pozostaje prosta, a wygląd się zmienia. Można wyciąć kształt skośnych dachów i wypełnić drewnem w innym kolorze lub ułożeniu, lub nawet zastosować lustro, by odbijało otoczenie (np. zieleń). Można też podzielić fasadę na część kamienną dołem, drewnianą górą, nadać dynamiki przez linie krzywe, podciąć w parterze z uskokiem.

Gdy obawiamy się ceny kamienia, można zastąpić to betonem architektonicznym (świetnie sprawdza się w srogich warunkach) lub spiekami kwarcowymi, które nie wymagają podkonstrukcji (wystarczy nakleić). Nudną długa elewacje podzielić np. zmianą wysokości attyki, która kryje płaski dach. Należy tą bryłę wpisać w kontekst otoczenia, ze względu na funkcję reprezentacyjną, podkreślić wejście i nie zapomnieć o małej architekturze.

Gdy uda się odnaleźć oryginalną formę, należy pomyśleć jak wykonać parking, ławki, może małą zewnętrzną scenę, miejsce spotkań. To nierozerwalny element budynku posiadającego funkcję kulturalną. Czy chcemy by ta przestrzeń była jak obecny rynek?

Na koniec, mam wrażenie, że zapomniano o kosztach utrzymania obiektu. Dlaczego z nowego obiektu nie zrobić budynku, który byłby przykładem obiektów energooszczędnych, pełniących tez funkcje edukacyjną (urządzenia edukujące dzieci). Dach płaski może być zielonym (dobra izolacyjność) – pytanie , czy w tym klimacie da się to utrzymać ( śnieg , zmienność temperatury zimą). Można postawić tam ule, zieleń na niskim humusie, to z reguły niewysokie trawy z kwiatami (mała łąka). Sprawność paneli fotowoltaicznych zależy od ustawienia i powierzchni. Może warto dobrze zaprojektować jedną z fasad jako panele?

Wykonać okna od południowo- zachodniej strony, a tak ułożyć funkcję, by od północy ich nie było. Na przeszkleniach (najlepiej przy przestronnym foyer) zamontować fotowoltaikę, (w zespolenia wbudowane są panele), panele pionowe lub poziome uchylne (osłania od nadmiaru słońca i wiatru). Rozwiązań jest mnóstwo. To nie są drogie technologie. Czy faktycznie nie stać nas na jeden dobry obiekt, który przyciągałby innych, byłby wizytówką, centrum kultury dla mieszkańców i przybyszy?

Polecam zapoznać się z filozofią rozwoju miasta Tbilisi. Gruzja – mały, rozwijający się kraj. W stolicy, która jest mniejsza od Krakowa, są budynki największych architektów świata i wszyscy jeżdżą tam, by je zobaczyć! Polecam też zapoznać się z fenomenem budynku koncertowego fundacji Pendereckich. Lusławice – wieś mniejsza od Łostówki – posiada budynek, który stał się centrum kultury. Hotele rosną tam jak grzyby po deszczu, a od nazwisk artystów tam bywających, oczy robią się jak 5 złotych. Zatem jeżeli są środki na taki obiekt, to niech to będzie duma wszystkich mieszkańców.

***

Skąd pomysł na inwestycję? Już w 2014 roku mieszkańcy w formie oddolnej inicjatywy zorganizowali akcję „Wyremontujmy Orkanówkę”, zbierając podpisy pod internetową petycją chcąc doprowadzić do renowacji liczącego sobie ponad 70 lat budynku w którym mieści się obecnie Miejski Ośrodek Kultury. Budynek przed laty sfinansowali i wybudowali mieszkańcy Mszany Dolnej. Inicjatorem przedsięwzięcia był ówczesny proboszcz miejscowej parafii, ks. Józef Stabrawa. Przez lata w „Orkanówce” mieściło się kino, którym zarządzało Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Kin, a następnie Okręgowe Przedsiębiorstwo Rozpowszechniania Filmów z Krakowa. Po 30 latach budynek wrócił do właściciela, czyli parafii Św. Michała Archanioła w Mszanie Dolnej. Brak porozumienia w kwestii wieloletniej dzierżawy bądź sprzedaży budynku na rzecz miasta przekreślił starania o środki na modernizację siedziby MOK.

(Fot.: UM Mszana Dolna)

Zobacz również:

Zmiany w systemie oświaty - prezydent podpisał nowelizację ustawy o systemie oświaty

Jak zadbać o bezpieczeństwo podczas przedświątecznych zakupów?

Komentarze (15)

telewizor

2017-08-27 16:56:14

1 1

Dobrze że tam ktoś reaguje w porę, projekt faktycznie brzydki. Nie nawiązuje ani do lokalnej tradycji ani do najnowszych trendów. Magazyn, fabryka to dobre porównanie.

Odpowiedz

telewizor

2017-08-27 17:01:17

0 2

@piotrek22 Mszana byłaby o wiele ładniejsza gdyby nie szpetne reklamy.

Odpowiedz

rzeka

2017-08-27 19:35:38

2 6

Tak to prawda Pani Marta Witosławska lepiej niech się nie wypowiada, dobrze kogoś krytykować, niestety @piotrek22 ma rację w pierwszym wpisie.

Odpowiedz

Ratownik

2017-08-27 20:02:08

0 1

Może poprosić gościa co zaprojektował stadion TS Wisły Kraków - wielka modernistyczna kupa w sercu miasta albo statek kosmiczny obcych.

Odpowiedz

brzoza007

2017-08-27 20:32:37

1 1

http://www.mszana-dolna.eu/konsultacje-koncepcji-architektonicznej-mck.html - tu mozna obejrzeć koncepcję MOK z 2014 i porównać obie. Natrafiłem też na ciekawy artykuł, tu znowu link:http://www.tv28.pl/6332-radni-zgodni-budynek-quotsokolaquot-trzeba-wyremontowac
To był listopad 2015. Pozniej był pomysł zeby mok postawić na stacji udatniania wody,a tą zakopać w ziemi kilka metrów-tak mówił Kowalczyk na jedynym jak dotąd spotkaniu ogólnym w Orkanówce. A zaraz po wyborach, jak obiecywał tak zabrał sie za remont Orkanówki i pomalowali betonowe kolumny i odrapali fragment frontowej elewacji. To która koncepcja jest prawdziwa?

Odpowiedz

zabawny

2017-08-27 20:34:22

1 2

Okna 'zamurować' i będzie idealne na mieszkanie kogoś, pokroju Usama bin Ladin-a. :)))

Odpowiedz

wartownik1

2017-08-27 23:25:45

1 1

Ostatni raz w budownictwie na Limanowszyźnie był porządek w okresie Międzywojennym. Wszystko co wtedy powstawało było przemyślane 10 razy. Obecnie każdy buduje co chce, bo do władzy dorwała sie PiSokomuna.

Odpowiedz

MWit

2017-08-28 09:28:25

0 1

Do piotrek22- proponuje więcej odwagi- podpisz się imieniem i nazwiskiem. Zgodnie z regulaminem pisząc tu opinie bierze się za nie odpowiedzialność. Opinie tu pisane mają być zgodne z prawda nie naruszając niczyich dóbr osobistych.
Czy aby napewno znasz autora wcześniej wspomnianych obiektów w Mszanie? Czy cytowane rzekome wypowiedzi są ' za jakiegoś' programu są prawdziwe ?
Ja mam inną wiedzę i odwagę się podpisać.
Więcej u moderatora portalu.
Marta Witosławska

Odpowiedz

wartownik1

2017-08-28 09:45:41

0 0

Pani Marto czy Pani popiera obecny rząd Prawa i Sprawiedliwości z Broszką i Kurduplem na czele?

Odpowiedz

MWit

2017-08-28 09:50:50

0 0

To samo do buszmann- podpisz się pod wypowiedzią imieniem i nazwiskiem.
Radzę sprawdzać fakty , cytowane ' rzekome' wypowiedzi tez.
Więcej info u operatora portalu.

Odpowiedz

Certyfikat

2017-08-28 10:36:58

0 0

Wartownik1 - Takie słownictwo, to możesz używać w odniesieniu do swojej Rodziny...
Może dasz jakieś inne, ciekawe zwroty - chętnie się dowiem, jak określasz swoją Matkę, Ojca, Żonę ew. Męża, Dzieci itp..

Odpowiedz

MWit

2017-08-28 10:44:20

0 0

Do użytkownika 'rzeka ' W czym racje? Konkretnie.
Dlaczego mam się nie wypowiadać.?
Podpisz pod wypowiedzią jeżeli masz wystarczająco odwagi.

Odpowiedz

wartownik1

2017-08-28 11:00:20

0 0

inny ciekawy zwrot to zamiast Cerfikatu to 'Atest'... Na Limanowszczyźnie wszędzie w urzędach i na ulicy to PiSiorki i jak nie myślisz jak sekta pisowska to jesteś wrogiem i niszczony jak Pani Marta

Odpowiedz

Duud

2017-08-28 11:30:44

0 0

Zacznijmy od tego że Mszana nie dorobiła się żadnego stylu i cokolwiek nowego tutaj powstaje nie ma do czego nawiązać. Obowiązująca jest wersja każdy sobie i według swojego poczucia 'estetyki' Najboleśniej odbiło się to na ścisłym centrum które może śmiało aspirować do tytułów w kategorii'najbrzydszy' 'najgorszy' i tym podobnych. I chyba najbardziej przykre jest to ze inwestycje publiczne z ostatnich lat okazały się gwoździem do trumny, betonowy rynek, ogołocony z drzew park i wciśnięty na siłę 'regionalizm' z połączenia kamieni rzecznych resztek bruków i pasujących do niczego w mieście nieregularnych kamieni koszmar estetyczny a funkcjonalnie co najwyżej łamacz kostek. Na tym tle projekt centrum nie wyróżnia się brzydotą więc nie wiem czemu akurat teraz sformowało się pospolite ruszenie miejskich estetów. I ja się zgadzam z tym że betonowy klocek na stadionie nie doda miastu blasku ale będzie chociaż funkcjonalny. Było by dobrze gdyby zmiany o ile w ogóle będą możliwe nie poszły w kierunku lat minionych ale przede wszystkim żeby wahadło nie przechyliło się w stronę wielokrotnie nagradzanego ale koszmarnie niefunkcjonalnego obiektu.

Odpowiedz

P36

2017-08-28 19:06:29

0 0

podpowie ktoś gdzie można zobaczyć te nowe wizualizacje w dobrej jakości?