Lotnicze skarby

Ochotnica Górna/Limanowa. – „Wspomnienia zimowego nieba, lotnicze echa Małopolski i Śląska 1944-1945 r” – to druga część „I Dni Sojuszników 2011 roku', które miały swój limanowski akcent.

Spotkanie odbyło się 18 grudnia 2011 r. w Ochotnicy Górnej. Pierwsza część miała miejsce dzień wcześniej w Muzeum Armii Krajowej w Krakowie.

Do Ochotnicy Górnej, na zaproszenie organizatorów, udali się przedstawiciele Polskiego Towarzystwa Historycznego, Oddział w Limanowej. Głównym motywem przewodnim spotkania, była 67 rocznica katastrofy amerykańskiego bombowca, Liberatora „California Rocket”, który rozbił się w Gorcach, nieopodal Ochotnicy Górnej, 18 grudnia 1944 r. Program spotkania obejmował uroczystą Mszę św. w intencji lotników Sojuszniczych oraz Żołnierzy Armii Krajowej w Kościele Parafialnym w Ochotnicy Górnej. Następnie miało miejsce spotkanie w Wiejskim Ośrodku Kultury oraz przejście ścieżką edukacyjną Gorczańskiego Parku Narodowego do miejsca pamięci (szałas, tablice informacyjne i kabina Liberatora) na polanie Pańska Przechybka. Następnie miało miejsce ponowne spotkanie w Wiejskim Ośrodku Kultury, gdzie zaprezentowano materiały związane z badaniami i eksploracją lotniczą w Gorcach i Beskidzie Wyspowym.

Zwiedzanie wystawy „Lotnicze ślady w Gorcach” miało też limanowski akcent. Magdalena Dyląg  - prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego o/Limanowa, przekazała do zbiorów lotniczej wystawy, fragment chłodnicy samolotu niemieckiego Heinkel 111, który (wg. kronik szkolnych w Słopnicach) 27 stycznia 1944 r., rozbił się w korycie potoku Bystroń u podnóża Mogielicy. Fragment gaźnika, po wielu latach został odnaleziony, przez członka Polskiego Towarzystwa Historycznego Oddział w Limanowej Jarosława Oleksego z Tymbarku. W jego imieniu, przekazano eksponat, autorowi i opiekunowi, lotniczej wystawy w Ochotnicy Górnej, dr inż. arch. Krzysztofowi Wielgusowi. Rozmawiano również o szerszej współpracy nie tylko w zakresie historii lotnictwa w regionie.

Odeszli w ostatnich dniach... Podłęże-Piekiełko: dwa odwołania po wyborze wykonawcy

Warto dodać, że wśród zbiorów wystawy lotniczych śladów w Ochotnicy Górnej, zgromadzone są szczątki samolotów, oraz to co udało się wydobyć w procesie eksploracji z terenu Beskidu Wyspowego i Groców. Przekazany eksponat przez Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Limanowej, był uzupełnieniem kolekcji elementów niemieckiego He-111, znajdujących się na wystawie w Ochotnicy Górnej. Chociaż pierwsza eksploracja niemieckiego He-111,  miała miejsce kilkadziesiąt lat temu, to do tej pory można od czasu do czasu odnaleźć rozrzucone części samolotu.

Ziemia Limanowska, szczególnie w czasie drugiej wojny światowej, stanowiła jeden z jaśniejszych punktów, jeśli chodzi o działania lotnicze na terenie okupowanego kraju. W Szczawie, na Polankach Szczawskich oraz na Dzielcu w rejonie Mogielicy, znajdowały się dwa zrzutowiska alianckie. W rejonie Mogielicy rozbił się niemiecki He-111. W Laskowej (na ogrodach), lądował awaryjnie Junkers (bardzo ciekawy epizod). Na obszarze między Mszany Dolną a Limanową, zostało zestrzelonych kilka samolotów radzieckich. Wreszcie w rejonie Mstowa, w styczniu 1945 r., partyzanci AK przygotowali sztuczne lotnisko (bajor), na którym miały lądować trzy amerykańskie Dakoty, mające odebrać 33 lotników alianckich znajdujących się pod opieką partyzantów w rejonie Mogielicy. Przygotowywana z największym rozmachem na terenie okupowanego kraju operacja „Most V”, nie doszła do skutku z powodu szybkiego wkroczenia Rosjan.

W najbliższym czasie, Sekcja Historii Wojskowości, Rekonstrukcji i Eksploracji przy Polskim Towarzystwie Historycznym Oddział w Limanowej, planuje razem z kolegami z nowotarskiego Oddziału  Polskiego Towarzystwa Historycznego przedstawić ciekawą historię jednego z epizodów lotniczych z Ziemi Limanowskiej z okresu drugiej wojny światowej.

Dwudniowa impreza została zorganizowana przez, Polskie Towarzystwo Historyczne – Oddział w Nowym Targu, Wiejski Ośrodek Kultury w Ochotnicy Górnej, Muzeum Armii Krajowej w Krakowie, Gorczański Park Narodowy, Polskie Towarzystwo, Politechnikę Krakowską – instytut Architektury Krajobrazu oraz Grupę Badawczą AMIAP (Aircraft Missing In Action Project).

(Źródło: PTH o/Limanowa)