'Sytuacja się uspokoiła'-konfliktem... świetlica

Przypomnijmy, że 24 maja na ulicy Wąskiej w Limanowej doszło do bójki pomiędzy Romami i Polakami o której głośno było i w ogólnopolskich mediach. Wówczas poprosiliśmy ks. Stanisława Opockiego o komentarz w tej sprawie, który powiedział: „Z wielkim bólem i troską przyjmuję informacje na temat bójki między Romami i Polakami. Niestety nie znam jeszcze konkretów z tego zajścia i nie mogę udzielić w tej chwili szczegółowego komentarza. Postaram się szybko rozeznać w całej sytuacji. Na pewno środkami duszpasterskimi i pokojowymi włączę się w rozwiązanie tego sporu.”

Pięć dni później ponownie poprosiliśmy o komentarz, a także potwierdzenie, lub zaprzeczenie pogłoskom dotyczącym jego odejścia z parafii w Łososinie Górnej.  - Przez jakiś czas nie będę udzielał komentarzy – stwierdził wówczas na samym wstępie Krajowy Duszpasterz Romów. O odejściu nic nie wiedział .– Jak już wcześniej powiedziałem na razie nie będę udzielał komentarzy. Za jakiś czas zadzwonię – mówił. Na pytanie czy mamy się z nim sami kontaktować odpowiedział, że nie, bo to on zadzwoni.

Ksiądz Stanisław Opocki jak milczał, tak milczy, ale tylko dla lokalnych mediów, natomiast szeroko wypowiada się m.in. na temat lokalnego konfliktu, ale tylko w Koszarach, bo sytuację w samej Limanowej, czy też parafii w Łososinie (sprawa związana z odejściem ks. proboszcza) ominął w najnowszym wydaniu tygodnika dla rodzin „Przewodnik Katolicki” – wywiad „Nasi bracia Romowie”

Cytujemy fragmenty wywiadu zamieszczonego w najnowszym wydaniu tygodnika "Przewodnik Katolicki":
Parę lat temu usłyszałem od Księdza: Jeszcze nigdy nie spotkałem niewierzącego Roma…
– O tak, Romowie są z natury bardzo religijni. Niezwykle ważne są dla nich zewnętrzne atrybuty wiary: błogosławieństwo kapłana, poświęcenie domu, pokropienie wodą święconą dosłownie każdego kąta. Romskie domy, tak jak dawniej tabory, wypełnione są religijnymi obrazkami.
Niekiedy ta ich dosłowność stwarza jednak pewne problemy. Romowie nie chcą np. składać przysiąg, bo obawiają się kary Bożej w przypadku krzywoprzysięstwa. Dlatego tak mało z nich decyduje się nadal na ślub kościelny.
(…)
No właśnie, jak wygląda Księdza posługa? Bo chyba duszpasterz Romów nie siedzi ciągle w jednym miejscu?
– To prawda, ponad połowę roku spędzam w podróżach. Najczęściej są to kilkutygodniowe objazdy po Polsce. Będąc duszpasterzem Romów, trzeba prowadzić cygańskie życie.
I tam Ksiądz działa na co dzień?
– Tak, mieszkam w Limanowej, pośród Bergitka Roma. Ta grupa naznaczona jest jakby podwójną stygmatyzacją – stoją niżej zarówno od swoich pobratymców z Polska Roma, jak i od nas – „gadziów”, czy po prostu „białych”.
Nie ma takiej możliwości, żeby chłopak z Polska Roma ożenił się z dziewczyną z Bergitka Roma. Oni do tego nie dopuszczą – mają swój klan, odrębną kulturę, własny świat. Cyganie z Bergitka Roma są biedniejsi, słabiej sobie radzą w życiu. Cechuje ich mniejsze przywiązanie do tradycji i kultury cygańskiej. Niektóre z tamtejszych dziewcząt chodzą już nawet w spodniach, co jest nie do pomyślenia w Polska Roma – tam kobieta musi mieć na sobie suknię – i to długą. Nie wolno jej nawet ściąć włosów.
(…)
I nie irytuje Księdza takie postawienie religii na głowie?
– Nie, ja nie jestem od przydeptywania tlącego się knotka. Oczywiście, mógłbym zabawić się w formalistę i ostrym tonem zażądać metryk, papierów i zaświadczeń, a potem odesłać do ich uzupełnienia – tylko że taka postawa przekreśliłaby jakąkolwiek płaszczyznę porozumienia.
Wolę raczej powiedzieć im: dobrze, że chcecie pojednać się z Bogiem, wziąć ślub kościelny, bo będziecie mieć łaskę Bożą i Boże błogosławieństwo. Trzeba im ułatwić drogę do sakramentu, poszukać razem metryki, podejść z życzliwością.
Jan Paweł II na zjeździe duszpasterstwa Romów kilkanaście lat temu powiedział zresztą takie znamienne słowa: świat, który w większej części naznaczony jest dominacją korzyści i poniżeniem braci najsłabszych, powinien zmienić swoją postawę wobec naszych braci koczowników i przyjąć ich nie tylko ze zwykłą tolerancją, ale w duchu braterstwa.
 
Spotkałem się kiedyś z takim określeniem: Ksiądz Opocki – misjonarz wśród Romów…
– Coś w tym jest. My jesteśmy przyzwyczajeni do takiego duszpasterstwa klasycznego – proboszcz, kancelaria, ogłoszenia z ambony – ale gdybym tak myślał, to nic bym nie zdziałał.
Misjonarz musi najpierw nakarmić swoich podopiecznych. Ja też muszę na starcie dać Romom to, czego brakuje im ze strony społeczeństwa – podać życzliwą dłoń, zwalczyć stereotypy, stanąć po ich stronie.
Powiem bardzo wyraźnie: taka postawa nie zaszkodzi Kościołowi, nawet gdyby naraził się przez to innym wiernym. Przeciwnie – Kościół mógłby być kiedyś oskarżony o to, że nie wyciągnął do Romów ręki. A to jest przecież istota personalnego duszpasterstwa.
 
Wędrówka + Rom = pielgrzymka. To prawdziwe równanie?
– Jak najbardziej. Struktura działania naszego duszpasterstwa opiera się właśnie na trzech pielgrzymach: na Jasną Górę – do Matki Boskiej Częstochowskiej, do Rywałdu Królewskiego, gdzie znajduje się obraz Matki Bożej zwanej Cygańską, oraz do sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Limanowej. Ta ostatnia jest największa, odbywa się zawsze w trzecią niedzielę września. Uczestniczy w niej ponad tysiąc osób, przemierzających 5-kilometrową trasę w barwnym korowodzie, w tradycyjnych strojach i na zabytkowych wozach.
 
Ale Limanowa to miejsce specyficzne – z jednej strony pielgrzymki, a z drugiej konflikty z miejscową ludnością.
– Była trudna sytuacja w naszej parafii, kiedy nie chciano zbudować dla Romów świetlicy w osadzie Koszary, bo obawiano się, że zbytnio się „umocnią” i zaczną „dominować”. Takie niedorzeczne fobie. Doszło do konfliktu.
Na szczęście od początku możemy liczyć na wielką przychylność ze strony biskupa tarnowskiego Wiktora Skworca, który bardzo interesuje się romskim duszpasterstwem. Biskup przyjechał do Koszar z wizytą kolędową do Romów, dzięki jego pomocy dostaliśmy też dotację na budowę świetlicy. Sytuacja trochę się uspokoiła.
 
Trochę?
– Tamtejsi Romowie są najbardziej wykluczeni społecznie, naznaczeni największą stygmatyzacją. Proszę zresztą posłuchać, co jeden z przedstawicieli władz powiatu powiedział jakiś czas temu dla „Newsweeka”: „Nie chcę was straszyć, ale w Limanowej jest dzisiaj siedem procent dzieci cygańskich. Za jakiś czas będzie ich dwa razy tyle”.
„Nie chce was straszyć” – samo to słowo, rozumie pan?
…!
– I jeszcze inny przedstawiciel lokalnego samorządu: „Romowie mnożą się w Koszarach, zwłaszcza po pielgrzymkach do Limanowej”. I to tłustym drukiem…
 

Pełna treść wywiadu znajduje się tutaj