8°   dziś 10°   jutro
Wtorek, 05 listopada Elżbieta, Sławomir, Dominik, Zachariasz, Balladyna

Chodniki stwarzają niebezpieczeństwo

Opublikowano 09.01.2013 08:56:28 Zaktualizowano 05.09.2018 10:35:38 top

Region. Co roku na terenie całego powiatu powstają kilometry nowych chodników, które mają poprawić bezpieczeństwo pieszych. Zimą stają się jednak zagrożeniem, gdyż nikt ich nie chce odśnieżać, a rozwiązania problemu nie widać.

Co roku powiat limanowski buduje na spółkę z samorządami gmin i miast chodniki (50% na 50%). Inwestycje są realizowane by poprawić bezpieczeństwo. Powiat w konkursach za poprawę bezpieczeństwa otrzymuje „złote” płyty chodnikowe. Niestety zimą chodniki bezpieczeństwo pogarszają. Powodem jest to, że nie ma kto ich odśnieżać. Ludzie chodzą więc nie chodnikami, a drogą, bo ta jest odśnieżona, ale ta po budowie chodników jest dużo węższa.

Według Marka Urbańskiego, dyrektora Powiatowego Zarządu Dróg, do którego należy odśnieżanie dróg powiatowych, według przepisów chodniki powinien odśnieżać właściciel sąsiadującej posesji, a gdy tego nie robi do akcji powinny wkroczyć władze miasta lub gminy.

- Zgodnie z przepisami właściciele posesji wzdłuż których przebiega chodnik dla pieszych są zobowiązani oczyścić chodnik ze śniegu i lodu oraz innych zanieczyszczeń (piach, liście, chwasty, papiery itp.) nawet wtedy, gdy oddzielony jest od nieruchomości pasem zieleni – mówi Marek Urbański. - Naszym obowiązkiem jako zarządcy drogi jest utrzymywanie czystości i porządku na jezdni oraz na chodniku na którym dopuszczony jest płatny postój i parkowanie samochodów osobowych. Ze względu na brak płatnych stref parkowania wyznaczonych na chodnikach zlokalizowanych przy drogach powiatowych za bezsporny należy uznać fakt, że zarządca drogi uprząta tylko nawierzchnie jezdni dróg, ulic w ciągach swoich dróg.

Dyrektor dodaje, że zgodnie z ustawą, to na gminie ciąży obowiązek utrzymania czystości i porządku. - Gmina dodatkowo posiada instrument prawny w postaci regulaminu będącego aktem prawa miejscowego, za pomocą którego określa szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na swoim terenie dotyczące m.in. uprzątania błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z części nieruchomości służących do użytku publicznego, a nadzór nad nią sprawuje wójt lub burmistrz.

Na potwierdzenie swojego stanowiska dyrektor podaje dwa wyroki sądów Rejonowego w Starachowicach oraz Okręgowego w Kielcach. – Wyroki jednoznacznie potwierdziły, że utrzymywanie czystości i porządku na chodnikach oraz ich odśnieżanie należy do właścicieli posesji położonych wzdłuż chodnika - bez względu na ich położenie względem ogrodzenia. Myślę , że w roli samorządów jest wypracowanie rozwiązania zastępczego, które usprawniłoby wykonywanie tejże usługi zapewniającej pieszym bezpieczne przemieszczanie się – jest to możliwe trochę dobrej woli z każdej stron – dodaje dyrektor.

Odśnieżanie chodników przez właścicieli przyległych nieruchomości jest jednak mitem i nikt tego nie wyegzekwuje.

Samorządowcy z gmin i miast powiatu chcą aby to powiat odśnieżał chodniki, tak jak czyni to Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad oraz Zarząd Dróg Wojewódzkich przy swoich drogach. Twierdzą, iż odśnieżanie chodników powiatowych z budżetu gmin czy miast zakwestionuje Regionalna Izba Obrachunkowa, bo chodnik należy do powiatu. Kolejnym podawanym argumentem jest odśnieżanie chodników i dróg przez różne firmy. – Gdy będą to robiły różne firmy, to zaraz po odśnieżeniu chodnika znajdzie się na nim znów śnieg, który zostanie zepchnięty z drogi przez innego wykonawcę, bo nikt na to nie będzie patrzył. Sprawa powinna zostać rozwiązana kompleksowo – mówi jeden z samorządowców, który dodaje, że stanowisko samorządowców jest jasne „niech każdy odpowiada za swoje mienie”. - Nie dość, że partycypujemy w kosztach budowy, przekazujemy majątek na mienie powiatu, powiat zbiera za to nagrody, to teraz jeszcze mamy je odśnieżać, coś tu nie gra – dodaje. - To odbiera ochotę do rozmów na temat partycypacji budowy kolejnych kilometrów chodników.

Problemu jak widać nie udaje się rozwiązać od lat. Co rok formalnie sprawy odśnieżania mają być załatwione w lecie, ale czas mija, przychodzi zima, a problem zostaje. Nie udało się go także rozwiązać także na ostatnim konwencie wójtów i burmistrzów.

Cierpią na tym mieszkańcy, a najczęściej dzieci, które z chodników mają korzystać w drodze do szkół, jednak chodzą ulicą.

- Nie interesuje mnie to, że się kłócą, jak tak dalej będzie, to za chwilę pokłócą się o jedną kostkę brukową. Tu chodzi o bezpieczeństwo, które powinno być przecież na pierwszym miejscu - skomentowała jedna z naszych Czytelniczek.

Komentarze (35)

boloyoung
2013-01-09 09:18:06
0 0
Tam gdzie nie ma zrobionych chodników też nikt nie odśnieża, i też trzeba chodzić po drodze.
Odpowiedz
bearchen
2013-01-09 09:53:22
0 0
Nie widze problemu aby Straz miejska dbala o chodniki w miescie a Romowie poza miastem. W koncu na cos sie przydadza.
Odpowiedz
cheffos
2013-01-09 10:02:10
0 0
Co za idiotyczne przedstawienie tematu!
Odpowiedz
wacus
2013-01-09 10:15:09
0 0
Ile miesięcy w roku mamy ten zły śnieg? Może 3 ? Czyli 9 miesięcy jest bezpiecznie? Bo są chodniki. Wszyscy wiemy, że na tej stronie fakt budowania chodników przez powiat i gminy to też jest złe. Wszędzie i wszystko źle i złe, bo to powiat buduje. Co za dziwna prawidłowosc. Grunt, to narzekać. To takie nasze, polskie. Ten cichociemny Samorządowiec, zamiast narzekać, dla sportu i zdrowia niech weźmie miotełkę i łopatę, odrzuci kilka metrów z chodnika przed willą i rąk nie ubędzie.
Odpowiedz
Rols
2013-01-09 10:38:53
0 0
Zarząd Dróg śnieg z drogi odgarnia na chodnik a powinni zbierać i ładować na przyczepy i wywozić. A z chodników śnieg powinni sprzątać bezrobotni a wtedy by się okazalo ilu z nich by się nie zgłosiło po bezrobocie.
Odpowiedz
Doradca
2013-01-09 10:39:22
0 0
Ten jak napisałeś cichociemny Samorządowiec ma dużo racji.

RIO tego nie akceptuje.

Utrzymanie dróg publicznych powiatowych nie jest zadaniem własnym gminy, ani też zadaniem zleconym gminie ustawami z zakresu administracji rządowej.
Stosownie zaś do postanowień art. 4, ust. 1, pkt. 6 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym (Dz. U. Nr 91, poz. 578, z późn. zm.) zadanie to należy do zakresu działania samorządu powiatowego.
Odpowiedz
royski
2013-01-09 10:53:09
0 0
Wreszcie ktoś zajął się tym problemem. Niektórym wydaje się, ze jedynymi użytkownikami dróg są kierowcy, tymczasem piesi też istnieją. Przejście po chodniku zimą graniczy z cudem, nie odśnieżone, a przy gołoledzi, są bardziej ekstremalnym przeżyciem niż wizyta na lodowisku. Tradycyjnie jednak każdy przeżuca sie odpowiedzialnością. W tym Panie i Panowie rządzący są perfekcyjni ... a może warto pomyśleć, że tu chodzi często o ludzkie zdrowie i życie!!!
Odpowiedz
Mcdonald
2013-01-09 11:15:52
0 0
Jak jestesmy za granica to podziwiamy ze tam jest czysto .Chodniki zamiecione latem a zima odsniezone,Ale to wlasnie wlasciciele sasiadujacych posesji maja obowiazek o to dbac.I straz miejska tego pilnuje.Dlaczego u nas tego nie ma?tez byloby czysto i bezpiecznie.
Odpowiedz
anilec
2013-01-09 11:18:46
0 0
Na wsiach chodniki są tylko po jednej stronie drogi powiatowej, rzadko obustronne.
Śnieg można zgarnąć na pobocze, a nie na chodnik, lecz tęgie głowy w Starostwie nie są w stanie wprowadzić takiego sposobu-obowiązku odśnieżania.

Przekonałem się osobiście:
Szlak może trafić jak po długim męczącym odśnieżaniu chodnika z ciężkiego ubitego śniegu, po chwili pługopiaskarka zniweczy całą robotę.

@wacus - Ty dużo śniegu odrzuciłeś na powiatowym chodniku?
Odpowiedz
darek05l
2013-01-09 11:20:45
0 0
Już widzę jak gminy egzekwują odśnieżanie chodników. Hehehehe.
Rols, jak tylko zapłacą mi uczciwie, żebym nie musiał dorabiać na czarno to zgłaszam się jako pierwszy. Niestety nie mam orzeczenia o niepełnosprawności. Dobrze się opowiada cuda, jak tatuś załatwił
Odpowiedz
zabawny
2013-01-09 11:35:52
0 0
Oni umieją:)))
https://www.youtube.com/watch?v=fthY3c7mi-M
Odpowiedz
jendreczek
2013-01-09 12:29:08
0 0
@berchen Pomysł dobry. Mam jeszcze jedno pytanie do Ciebie jako językoznawcy a gdzie u Ciebie podziały się znaki diakrytyczne ?
Odpowiedz
konto usunięte
2013-01-09 12:43:42
0 0
Mieszkam koło drogi powiatowej i obiecuję że jak się dowiem że ktoś zapłacił mandat za nie odśnieżenie chodnika to zrobię wszystko aby koło mnie nie powstał. Brakuje w CAŁEJ władzy elementarnego poczucia własności o czym świadczy ten artykuł ale i inne choćby o asfalcie w Słopnicach. Na początek proponuję 'upaństwowić' część wypłaty wszystkim którzy mają podobne zdanie.
Odpowiedz
bearchen
2013-01-09 13:14:10
0 0
@ jendreczku nie o znaki sie tu rozchodzi a o bledy ortograficzne,ktore smiem twierdzic popelniasz celowo;-). Nie mam polskich znakow dlatego ich nie stosuje. To by bylo na tyle. Usatysfakcjonowany?
Odpowiedz
namoR
2013-01-09 13:29:23
0 0
Szkoda ze '...Odśnieżanie chodników przez właścicieli przyległych nieruchomości jest jednak mitem i nikt tego nie wyegzekwuje...'

Ale to nic, u mnie dwa lata temu byly chodniki odsniezone ale za to droga nie ha ha. Zobaczcie :

http://wattsupwiththat.files.wordpress.com/2011/02/chicago-2011.jpg?w=640

http://www.realscience.us/blog/wp-content/uploads/2012/02/ChicagoWinterRoad.jpg

Nic nikomu sie nie stalo i jakos to przezylismy :)
Odpowiedz
wacus
2013-01-09 13:30:07
0 0
Doradco, to RIO nie kontroluje Twoim zdaniem powiatu i zarządu dróg? Co zrobi Dyrektor POD jak jemu RIO zarzuci, ze wydał pieniadze na odsniezanie a robi to bezprawnie, bo to obowiązek właścicieli posesji.
Odpowiedz
namoR
2013-01-09 13:41:02
0 0
Pewien Pan szedl sobie odsniezonym chodnikiem do samochodu i popatrzyl sobie na ten swoj samochod i... pojechal autobusem do pracy...:))

http://www.weatheranswer.com/public/ice_car_.bmp
Odpowiedz
niski
2013-01-09 14:35:30
0 0
art 20 pkt 4 ustawy o drogach publicznych:
Do zarządcy drogi należy w szczególności utrzymanie nawierzchni drogi, CHODNIKÓW, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą
Odpowiedz
royski
2013-01-09 15:08:27
0 0
Jak przekazują te chodniki do użytku to do zdjęcia staje starosta z jego świtą, pół urzędu gminy, obowiązkowo pleban i wszyscy się chełpią, że te kilka metrów chodnika to ich zasługa... a potem się okazuje, ze ani starostwo, tym bardziej gmina nie chcą mieć z tym nic wspólnego ... żal.pl
Odpowiedz
pascale1221
2013-01-09 15:14:53
0 0
nie chodniki stwarzają niebezpieczeństwo tylko trutnie, co im się nie chce rano ruszyć dupy z lóżka i przeżucić troche śniegu. a poza tym to zawsze na zdrowie wyjdzie troche ruchu...
Odpowiedz
mysza
2013-01-09 16:27:39
0 0
Zamieszanie w statusie odpowiedzialności utrzymania chodników wywołał art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządkuw gminach, przypisując właścicielowi przyległej posesji czyszczenie.
Powyższy przepis został zakwestionowany przez Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Polską Unię Właścicieli Nieruchomości jako sprzeczny z konstytucją, jednakże Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 5 listopada 1997 uznał go za zgodny z konstytucją RP.
Tak więc chcąc niechcąc łopaty w garść i do roboty!!!
Oczywiście dla zdrowotności także, czego Wam i sobie życzę.
Odpowiedz
blizniak
2013-01-09 16:44:20
0 0
Zenek rusz się śnieg na 'polu'No obywatele to co Wam wywalą przed posesję z ulicy proszę własną łopatą uprzątnąć po każdym przejeżdzie piaskarki.
Odpowiedz
Szyderca
2013-01-09 17:30:04
0 0
W Słopnicach chodniki są odśnieżane.
Odpowiedz
trout
2013-01-09 17:39:30
0 0
właściciele nieruchomości powinni w swoim dobrze rozumianym interesie odśnieżać chodnik na długości swojej działki albo… wykupić sobie polisę OC (o ile ubezpieczyciel pokryje później koszty ewentualnej szkody)
i to właśnie władze miasta powinny przede wszystkim uświadomić mieszkańcom
jest dobrze jak jest dobrze
ale w dzisiejszych czasach osoby poszkodowane (np. złamanie nogi albo uraz kręgosłupa z powodu braku odśnieżenia chodnika) umieją dochodzić w sądzie swoich roszczeń
Odpowiedz
pinokio12
2013-01-09 17:55:55
0 0
oczywiście i do tego fotoradar to będzie więcej pszczoło
Odpowiedz
Doradca
2013-01-09 20:38:05
0 0
Uznajmy, że dyrektora Powiatowego Zarządu Dróg ma rację, łopaty w ręce i odśnieżamy. Każdy przy swojej posesji.
Kto chodników nie ma, a chce aktywnie spędzać czas, niech pomoże sąsiadowi, który chodnik ma.
I nie zazdrościć sobie nawzajem. Do pracy rodacy.
Odpowiedz
konto usunięte
2013-01-09 21:07:31
0 0
TOP dzięki za ten artykuł! Nie wiem, może to zbieg okoliczności ale dziś gmina Limanowa wzięła się za odśnieżanie chodników! Do tej pory czekali z tym nieraz 2 tygodnie a nawet dłużej(odśnieżali dopiero przed spodziewaną odwilżą albo przed sesją rady gminy,żeby radni i sołtysi nie marudzili, że chodniki nie odgarnięte, że niebezpiecznie) a ludzie musieli się przedzierać przez zaspy.
Odpowiedz
mjm
2013-01-09 21:22:00
0 0
Z odśnieżaniem chodników sprawa nie jest jasna, dlatego też nie właściciele przyległych gruntów nie są tak szybko karani mandatami, gdyż z tą sprawą związane jest klika ustaw.
Na początek należy poznać definicję drogi:
Definicja drogi –Ustawa o drogach publicznych (Dz.U. z 2007 r nr 9, poz 115 z póź. zm.
droga - budowla wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi, urządzeniami oraz instalacjami, stanowiąca całość techniczno-użytkową, przeznaczoną do prowadzenia ruchu drogowego, zlokalizowaną w pasie drogowym;
Definicja drogi –Ustawa o Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2005 r nr 108, poz 908 z póź. zm.
droga - wydzielony pas terenu składający się z jezdni, pobocza, chodnika, drogi (ścieżki) dla pieszych lub drogi (ścieżki) dla rowerów, łącznie z torowiskiem pojazdów szynowych znajdującym się w obrębie tego pasa, przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdów, ruchu pieszych, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt,

Należy również dodać, że ostatnim czasie w sprawie uściślenia pojęcia pasa drogowego wypowiedział się Sąd Najwyższy ( pas drogowy to nie tylko droga).

Obowiązek utrzymania czystości chodników nakłada na obywateli ustawa z 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach ( Dz.U. 236/2005, poz. 2008)
Art. 5 ust.1 pkt 4 mówi ;
Uprzątnięcie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych
wzdłuż nieruchomości, przy czym za taki chodnik uznaje się wydzieloną część drogi publicznej służącą dla ruchu pieszego położoną bezpośrednio przy granicy nieruchomości; właściciel nieruchomości nie jest obowiązany do uprzątnięcia chodnika, na którym jest dopuszczony płatny postój lub parkowanie pojazdów samochodowych;

Inaczej sprawa się ma, gdy droga nie posiada statusu drogi publicznej (jest droga wewnętrzną, osiedlową itp.) Wówczas w/w przepis nie obowiązuje.

Powyższa ustawa nie precyzuje kiedy mamy odśnieżyć chodnik.

Nie musimy odśnieżać chodnika gdy:
A) na chodniku jest płatny postój
B) chodnik robi jako parking
C) chodnik nie przylega bezpośrednio do naszej posesji

Magiczne słowo 'bezpośrednio', które pojawiło się w ustawie, likwiduję z nas obowiązek odśnieżania, gdy pomiędzy chodnikiem a naszą posesją znajduje się pas zieleni lub np. rów przydrożny znajdujący się za chodnikiem.
Gdy jesteśmy szczęśliwymi 'posiadaczami' zielonego pasa, obowiązek odśnieżania przechodzi na właściciela zielonego pasa.

W sprawie utrzymania nawierzchni chodników wypowiedział się też Sąd Najwyższy.
Sąd Najwyższy w wyroku z 29 stycznia 1999 r., sygn. akt I CKN 1005/97 orzekł „Obowiązek utrzymania nawierzchni chodników przy każdej kategorii drogi publicznej położonej w mieście na prawach powiatu i nie będącej autostradą ani drogą ekspresową spoczywa na zarządcy tej drogi”.

Przytoczone przez Dyrektora Urbańskiego wyroki Sądów są jednymi w kilku w tej sprawie.

Ponadto firma odśnieżająca drogę nie może śniegu zgarniać na chodnik, gdy obowiązek jego odśnieżania na właścicielu przyległej nieruchomości, ponieważ narusza on zasadę Kodeksu Cywilnego mówiącego, że zawarcie umowy na wykonanie usługi nie może naruszać praw i obowiązków osób trzecich. W przypadku stwierdzenia że firma odśnieżająca drogę zasypała śniegiem odśnieżony chodnik należy wezwać Straż Miejska lub Policję, która powinna ukarać mandatem firmę odśnieżającą drogę.
P.S.
Żyjemy w Państwie demokratycznym, gdzie obywatel jest zmuszany do sprzątania nie swojej własności, a więzień w ramach resocjalizacji nie może być zmuszany do prac społecznych.
Odpowiedz
zabawny
2013-01-09 22:48:07
0 0
Rolnik którego pole znajduje się wzdłuż chodnika, bywa to niekiedy długi odcinek, a mieszka daleko od tej ziemi, czy też ma obowiązek odśnieżać chodnik?
'Według Marka Urbańskiego, dyrektora ........ właściciel sąsiadującej posesji,'
Co to jest posesja, ponieważ nigdzie nie mogę znaleźć definicji? Pytanie czy Dyrektor Powiatowego Zarządu Dróg, zna i rozumie to słowo(posesja).

Mowa też o nieruchomości, lecz o jaki rodzaj nieruchomości mowa? jest kilka rodzajów.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Nieruchomo%C5%9B%C4%87
Odpowiedz
jendreczek
2013-01-09 22:49:28
0 0
@bearchen w 100% miłych snów. ;-)
Odpowiedz
bearchen
2013-01-09 23:11:25
0 0
I nawzajem @jendreczku.;)
Odpowiedz
bogu
2013-01-09 23:29:25
0 0
Zabawny, to , że nie rozumiesz słowa posesja wcale nie jest takie zabawne. To nie Dyrektor wymyślił słowo posesja tylko Ustawa tak nazywa czyjas własność gruntową. Mnie się kojarzy jak Pan Wiceburmistrz Limanowej Wacław Zoń przekonywał Radnych na sesji, że to obowiązek Powiatu sprzątać chodniki...nawet z komentarzy czytelników wynika, że jednak ten obowiązek jest dyskusyjny lub powiat takiego obowiązku wobec Miasta realizować jednak nie musi. Widzę tutaj pewien problem. Albo Pan Zoń nie zna wszystkich Ustaw, albo zna ale specjalnie wprowadza w błąd Radnych Miasta, albo Jego Radca Prawny wali w trąbe i wprowadza Pana Zonia w błąd. Każdy się może mylić, tylko że Panowie biorą za swoją robotę po kilka tysięcy miesięcznie i chyba takie wpadki to porażka! Była już teoria, że prawo mówi, że powiat ma za miejskie rondo płacić, była już wypowiedź Pana Zonia, że powiat kasy za pływalnię nie oddał-wyszło, że to też nie prawda, bo projektu jeszcze powiat nie rozliczył. Teraz Panowie z Miasta mówią, ze kolejną rzecz powiat robić musi...jednak nie musi. Dobra rada, zanim znowu coś palnieci, przeczytajcie Ustawy i słuchajcie kilku Radców. Obecnie mamy Świat według Pana Z. a to przecież Rzeczpospolita jest, chyba, że coś się zmieniło?
Odpowiedz
ABS0LLUT
2013-01-10 00:56:19
0 0
@bogu: A która to *Ustawa tak nazywa czyjas własność gruntową*? (bo zapewne nie ta *o utrzymaniu czystości i porządku w gminach*).
Odpowiedz
juppi
2013-01-10 07:11:53
0 0
Panie dyrektorze co pan za głupoty opowiada cze czy ja działka ten odśnieża. Przecież to nie własnóść pana który sąsiaduje swoj działką z waszym chodnikiem tylko to wasza działka ia wasza własność więć kurka wodna proszę weźcie się w końcu do jakiejś roboty i za łopaty i odśnieżać może tam się chociaż sprawdzicie.
Odpowiedz
wiemniepowiem
2013-01-10 08:17:57
0 0
Jupi, może powinni przestać budowac chodniki. Puścisz dziecko rodem do szkoły. Jedź na Myślenicki powiat lub w inne powiaty, zobacz jaki jest syn na drogach i ile dziur a potem pisz kto i czego nie robi. Jest prawo, to go przestrzegaj. Masz na wiosce regulamin stosowny, przeczytaj jak umiesz. Myślisz, zeasz racje,wezwij policję, niech ścigają tego, kto nie odśnieża chodnika przed Twoją działką. Gorzej, jak Tobie mandat wlepią. Wtedy przestaniesz głupoty pisać. Niech ktoś na tym chodniku nogę złamie, pierwsze do Ciebie po odszkodowania pójdzie!
Odpowiedz
Zgłoszenie komentarza
Komentarz który zgłaszasz:
"Chodniki stwarzają niebezpieczeństwo"
Komentarz który zgłaszasz:
Adres
Pole nie możę być puste
Powód zgłoszenia
Pole nie możę być puste
Anuluj
Dodaj odpowiedź do komentarza:
Anuluj

Może Cię zaciekawić

Sport

Pozostałe

Twój news: przyślij do nas zdjęcia lub film na [email protected]