Czy w wyborach samorządowych można głosować poza swoim okręgiem?

7 kwietnia w całym kraju odbędą się wybory samorządowe. Czy tak, jak podczas niedawnych wyborów parlamentarnych, można w nich głosować poza miejscem stałego zamieszkania na podstawie zaświadczenia o prawie do głosowania?

W wyborach samorządowych trzeba głosować w miejscu zameldowania

7 i 21 kwietnia odbędą się wybory samorządowe, w których wybierzemy radnych gmin, powiatów, sejmików województw, a także wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Z uwagi na lokalny charakter tych wyborów - zgodnie z przepisami Kodeksu wyborczego - nie będziemy mogli głosować w dowolnym miejscu i lokalu wyborczym w kraju.

W wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz w wyborach wójtów, burmistrzów i prezydentów miast nie ma możliwości głosowania na podstawie zaświadczenia o prawie do głosowania. Nie ma również możliwości dopisania się do spisu wyborców poza miejscem zamieszkania - tj. miejscu, w którym wyborca jest ujęty w Centralnym Rejestrze Wyborców w stałym obwodzie głosowania - wyjaśnia Marcin Chmielnicki, rzecznik Krajowego Biura Wyborczego.

Wiceprezes NFZ: w 2025 r. potrzebujemy dodatkowo 12 mld zł Owce, woły, ale także indyki i zające, czyli zwierzęta w historii i tradycjach Bożego Narodzenia

W praktyce oznacza to, że musimy głosować tam, gdzie jesteśmy zameldowani (bo w Polsce wciąż obowiązuje meldunek). Jeśli zmieniliśmy miejsce stałego zamieszkania, teoretycznie powinniśmy się tam przemeldować. Bardzo często jednak tego nie robimy. O ile w wyborach parlamentarnych wystarczyło pobrać z urzędu gminy zaświadczenie o prawie do głosowania i pójść do obojętnie którego lokalu w całym kraju, o tyle w samorządowych musimy albo pojechać głosować do miejsca zameldowania, albo wystąpić z wnioskiem o ujęcie w obwodzie głosowania tam, gdzie faktycznie mieszkamy. Taki wniosek jest konieczny również wtedy, jeśli nie jesteśmy nigdzie zameldowani, inaczej bowiem nie będziemy mogli głosować.

Jak zagłosować w miejscu stałego zamieszkania bez meldunku?

Wniosek o ujęcie w stałym obwodzie głosowania można składać do urzędu miasta czy gminy, w której rzeczywiście mieszkamy i chcemy głosować, przez cały rok. Można to zrobić osobiście lub przez internet, jeśli posiadamy profil zaufany lub kwalifikowany podpis elektroniczny. Jednak przed wyborami trzeba uwzględnić czas wydawania decyzji i czas na ewentualne odwołanie od niej.

Artykuł 20 Kodeksu wyborczego stanowi, że decyzję o ujęciu lub o odmowie ujęcia w stałym obwodzie głosowania wydaje wójt w terminie pięciu dni od dnia wniesienia wniosku – tłumaczy Marcin Chmielnicki. – Wójt przed wydaniem decyzji jest zobowiązany sprawdzić, czy osoba wnosząca wniosek spełnia warunki stałego zamieszkania pod adresem wskazanym we wniosku. Według Kodeksu wyborczego, poprzez „stałe zamieszkanie” należy rozumieć zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego pobytu.

Urzędnicy weryfikujący wniosek mogą poprosić o dodatkowe dokumenty potwierdzające stałe zamieszkanie w danym miejscu. Mogą to być np. akt notarialny, umowa najmu mieszkania, oświadczenie właściciela lub najemcy mieszkania, umowa o pracę lub zaświadczenie o zatrudnieniu.

Na odmowę ujęcia w stałym obwodzie głosowania przysługuje skarga do sądu rejonowego, którą można złożyć za pośrednictwem urzędu gminy w ciągu trzech dni. Tyle samo dni sąd ma na jej rozpatrzenie, licząc od daty doręczenia.

Należy pamiętać, że zmiana miejsca głosowania będzie obowiązywać na stałe - w każdych kolejnych wyborach i referendach. Zostaniemy wykreśleni z obwodu głosowania pod dotychczasowym adresem.