Magiczna Wielkanoc
REGION: Msza rezurekcyjna połączona z wypatrywaniem czarownic, palenie Judasza odpowiadające topieniu Marzanny, czy okadzanie obejść dymem z huby zapalonej od ogniska palonego w nocy przed kościołem w czasie wielkosobotniej liturgii - to tylko część wielkanocnej tradycji, w której chrześcijańskie przesłanie miesza się z pogańskimi zwyczajami i elementami magii.
To wzajemne przenikanie się tradycyjnych wierzeń, kalendarza rolniczego i religii jest widoczne w całym okresie poprzedzającym święta Wielkiej Nocy. I tak czterdziestodniowy post był wyraźnym odniesieniem do poszczenia Chrystusa na pustyni, ale miał też znaczenie ekonomiczne. Przypadał bowiem na okres, w którym kurczyły się już zimowe zapasy, a nowych zbiorów jeszcze nie było. Dlatego, pomijając bogatych mieszczan czy zamożnych właścicieli ziemskich, przejście na ostrą dietę ludzi prostych wymuszało życie.
- Rezygnowano z mięsa i tłuszczów zwierzęcych, a także jaj będących symbolem dostatku - opowiada Bogusława Błażewicz, etnograf z Sądeckiego Parku Etnograficznego. - Na stołach mieszkańców naszego regionu królowała kiszona kapusta, chleb, karpiele, czyli nieco zapomniana już brukiew, bardzo postne zupy, w tym kapuśniorka gotowana na wodzie spod kapusty, a także żur i śliwianka, czyli rodzaj polewki uwarzonej na suszonych śliwkach. Taka skromna dieta potrafiła zmęczyć nawet tych uboższych ludzi, więc trudno się dziwić, że w ostatnich dwóch dniach postu urządzano pogrzeb żuru. Garnek z zupą wieszano na drzewie i rozbijano go kamieniem. Kto trafił tak celnie, że dodatkowo oblał się żurem, dostawał nagrodę.Czytelne odniesienia religijne miała też Niedziela Palmowa. Kolorowe palmy miały przypominać te oryginalne, którymi witano Chrystusa wjeżdżającego na osiołku do Jerozolimy, choć symbolizowały też budzenie się przyrody do życia w momencie tzw. równonocy wiosennej przypadającej właśnie na ten okres. Na ziemi Lachów i Pogórzan wykonywano je na stelażu z drewnianego drąga owiniętego wiklinowymi witkami, w które wplatano zimozielony bukszpan, bazie i kwiaty z kolorowych bibułek. Także w tę tradycję wplecione były jednak elementy magii, bo z poświęconą w kościele palemką trzykrotnie obchodzono zagrodę i dotykano nią zwierzęta domowe. Dzieci łykały po baziu, co miało je chronić przed bólem gardła, a w Wielkim Tygodniu palmę rozbierano i gospodarz robił z niej krzyżyki zatykane nad drzwiami. Wbijał je także na granicach pól, co miało gwarantować dobre plony. Magiczną moc palm wykorzystywano podczas gwałtownych burz, gdy w oknach domów ustawiano je ze świętymi obrazami chroniącymi od uderzenia pioruna.
Religia i magia przenikały się także w Wielki Czwartek, kiedy w kościołach milkły dzwony, a na uliczki miasteczek i wiejskie gościńce wybiegała młodzież z drewnianymi kołatkami mającymi odegnać złe moce. Na łąkach palono ogniska, do których wrzucano słomiane kukły Judasza. Ta chrześcijańska tradycja miała jednak swój początek w pogańskim obyczaju topienia Marzanny symbolizującej uprzykrzoną zimę. Jeszcze mocniejsze wpływy tradycji pogańskich przodków były widoczne w Wielki Piątek.
Zobacz również:"Dziennik Polski" 3 kwietnia 2010
Może Cię zaciekawić
Zmiany w wystawianiu recept na bezpłatne leki dla dzieci i seniorów
Chodzi o przygotowany w Ministerstwie Zdrowia projekt nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Ma...
Czytaj więcejŚwiadkowie uniemożliwili jazdę pijanej matce wiozącej 9-letnią córkę
Oficer prasowa komendy powiatowej policji w Olkuszu kom. Katarzyna Matras poinformowała we wtorek, że do zdarzenia doszło w ostatnim dniu paździer...
Czytaj więcejPGG obniża ceny węgla
Jak wynika z informacji na stronie sklep.pgg.pl, obniżka na groszki obowiązuje od 5 listopada do 20 grudnia br. i dotyczy wybranych, oznaczonych pro...
Czytaj więcejPallotyn abp Adrian Galbas nowym metropolitą warszawskim
W lutym 2025 r. kard. Nycz skończy 75 lat i osiągnie wiek emerytalny. Mimo tego już w grudniu 2023 r. złożył na ręce papieża rezygnację z urz...
Czytaj więcejSport
Klaudia Zwolińska z brązowym medalem Mistrzostw Świata!
Pochodząca z Kłodnego (gmina Limanowa) Klaudia Zwolińska zdobyła przed chwilą brązowy w Mistrzostwach Świata w kajakarstwie górskim (K1) ...
Czytaj więcejSławomir Jasica medalistą Mistrzostw Europy
- Mistrzostwa Europy to dla mnie w tym roku najważniejsza impreza sportowa, do której się przygotowywałem, ale oczywiście nie obyło się bez prz...
Czytaj więcejDwa wzmocnienia Limanovii
Z Sandecji Nowy Sącz do limanowskiej drużyny przeszedł Michał Palacz (19 lat, pomocnik lub obrońca). Młodszy brat Kamila Palacza, który jest kl...
Czytaj więcejCudzoziemcy spoza Unii Europejskiej w piłkarskich rozgrywkach lig regionalnych
Dopuszcza się równoczesny udział jednego dodatkowego zawodnika (z kontraktem profesjonalnym) spoza obszaru Unii Europejskiej po regulamin...
Czytaj więcejPozostałe
Gęsta mgła i śliskie drogi: ostrzeżenie meteorologiczne na najbliższe godziny
Według najnowszych danych, mieszkańcy regionu powinni przygotować się na warunki ograniczające widoczność. Gęsta mgła, której występowanie ...
Czytaj więcejKs. Michał Olszewski składa podziękowania
Kochani! "Widzę dom, w nim otwarte drzwi, Ojciec czeka na mnie w nim, woła mnie, wiem, że mogę wejść, On opatrzy rany me." Słowa tej pieś...
Czytaj więcejDziś w Kościele obchodzona jest uroczystość Wszystkich Świętych
W uroczystość Wszystkich Świętych Kościół wspomina wszystkich wiernych, którzy po śmierci osiągnęli zbawienie i przebywają w niebie, takż...
Czytaj więcejOd czwartku na drogach będzie więcej policyjnych patroli
Komenda Główna Policji zwróciła uwagę, że zbliżający się okres Wszystkich Świętych zawsze charakteryzuje się dużym natężeniem ruchu poj...
Czytaj więcej
Komentarze (4)