Rano w Limanowej i Łukowicy dużo gorsze powietrze niż w Krakowie

Dane z czujników – 

Według przesłanych wyników czujników, sytuacja przedstawiała się następująco (stan na godzinę 8:30):

• Limanowa (ul. Konopnickiej): PM2.5 wynosiło 358% normy, a PM10 osiągnęło 146% normy,
• Łukowica: PM2.5 - 384% normy, a PM10 osiągnęło 155% normy,
• Laskowa: PM2.5 - 266% normy, a PM10 - 129% normy,
• Kraków (przykładowy pomiar) – PM2.5 kształtowało się na poziomie.... 32% normy, zaś PM10 - 87%.

Czujnik przy ul. Konopnickiej – w pobliżu szkoły

Najbardziej niepokojący wydaje się fakt, że czujnik wykazujący najwyższy poziom stężenia pyłów zawieszonych (PM2.5 i PM10) w Limanowej znajduje się przy ul. Konopnickiej, czyli przy szkole. Dzieci idące rano na zajęcia były zatem bezpośrednio narażone na wdychanie zanieczyszczonego powietrza w godzinach, gdy ruch na ulicy jest szczególnie duży.

Dlaczego wynik z Limanowej jest gorszy niż w Krakowie?

Kraków od wielu lat uchodził za jedno z najbardziej dotkniętych smogiem miast w Polsce, głównie z uwagi na ukształtowanie terenu (niecka), duży ruch samochodowy i emisje z domowych pieców.

Problem ten jednak został rozwiązany. 

- Wprowadzenie zakazu spalania węgla i drewna oraz likwidacja około 30 tysięcy kopcących palenisk doprowadziły do bezprecedensowej poprawy jakości powietrza - informował w ubiegłym roku Polski Alarm Smogowy. Od 2012 do 2023 roku liczba dni smogowych, czyli takich, w których przekraczane są poziomy dopuszczalne pyłu PM10 zmniejszyła się o około 100 dni. Na wszystkich stacjach monitoringu zostały też spełnione normy roczne dla tego zanieczyszczenia. Wyzwaniem wciąż pozostaje napływ zanieczyszczeń z sąsiednich gmin oraz wysokie stężenia dwutlenku azotu, za które odpowiada ruch samochodowy. 

Dzisiejszy odczyt czujników w Limanowej pokazuje, że mniejsze miejscowości mają poważne przekroczenia norm. Przyczyn może być kilka:

• Warunki pogodowe – brak wiatru i duża wilgotność sprzyjają kumulacji zanieczyszczeń.
• Źródła emisji – intensywne ogrzewanie domów słabej jakości paliwem, a także lokalny ruch samochodowy.
• Inwersja temperatury – zdarza się, że chłodniejsze powietrze przy gruncie „więzi” zanieczyszczenia nisko nad ziemią.

Alarmów smogowych w regionie jednak nie ma, gdyż do dziś na próżno szukać certyfikowanych czujników Głównego Inspektoratu Sanitarnego na podstawie których tworzone są alerty smogowe, więc problemu złej jakości powietrza nikt nie zauważa.

Naukowe spojrzenie na skutki zanieczyszczeń

Analiza raportów Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) i innych instytucji badawczych potwierdza, że wysoki poziom pyłów PM2.5 i PM10 ma bezpośredni wpływ na zdrowie człowieka. Dzieje się tak, ponieważ:

• Pyły zawieszone wnikają głęboko do dróg oddechowych, co może prowadzić do rozwoju chorób układu oddechowego (np. astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc).
• Długotrwała ekspozycja zwiększa ryzyko zachorowania na choroby układu krążenia i może przyczyniać się do wzrostu śmiertelności wśród osób starszych i przewlekle chorych.
• Wpływ na dzieci – najmłodsi są najbardziej narażeni na negatywne skutki smogu, gdyż ich układ oddechowy dopiero się rozwija.

Niestety wyniki pomiarów jasno wskazują, że problem smogu nie dotyczy wyłącznie metropolii takich jak Kraków. Limanowa, mimo mniejszej liczby mieszkańców, w  może odnotowywać znacznie gorsze stężenie pyłów zawieszonych.

Eksperci podkreślają konieczność podejmowania działań:

• Ograniczenie emisji – wymiana starych kotłów i pieców na bardziej ekologiczne, zwłaszcza w sezonie grzewczym.
• Aktywne działania władz – wprowadzanie programów dotacyjnych na wymianę źródeł ogrzewania oraz kontroli sposobu spalania w gospodarstwach domowych.
• Ochrona osobista – w sytuacji złej jakości powietrza unikanie długiego przebywania na zewnątrz, stosowanie masek antysmogowych i wietrzenie mieszkań w mniej zanieczyszczonych porach dnia.