twoje konto
15° dziś 24° jutro
Wtorek, 15 kwietnia Ludwina, Wacława, Anastazja, Teodor, Adolfina, Odetta
kino apteki powietrze kamera Msze św.
Strona główna Aktualności Newsroom Spacer przybliżył świat limanowskich Żydów

Spacer przybliżył świat limanowskich Żydów

Spacer przybliżył świat limanowskich Żydów
zobacz zdjęcia 4
Opublikowano  Zaktualizowano 

Limanowa. W niedzielę odbył się spacer historyczny szlakiem Żydów po Limanowej. Przewodnikami kilkudziesięcioosobowej grupy mieszkańców miasta i przybyłych z różnych stron Polski gości byli Łukasz Połomski i Karol Wojtas. Trwał on ponad dwie godziny i przybliżył wszystkim uczestnikom świat limanowskich Żydów.

Spacer został zorganizowany z okazji 75 rocznicy likwidacji getta limanowskiego. Przed II wojną światową Limanowa była typowym Sztetlem, czyli polsko-żydowskim miasteczkiem. Jego istnienie przerwał wybuch II wojny światowej i okupacja niemiecka.
Spacer rozpoczął się pod siedzibą Muzeum Regionalnego Ziemi Limanowskiej, gdzie Karol Wojtas przedstawił w skrócie przeszłość miasta od momentu lokacji w 1565 r. do II wojny światowej oraz opowiedział, kiedy pierwsi Żydzi pojawili się w naszym mieście. Później przedstawił krótko okres, kiedy społeczność żydowska Limanowej znacznie się rozwinęła oraz przedstawił jak społeczność ta się dzieliła. Następnie uczestnicy przeszli pod dawny browar Marsów dziś Starostwo Powiatowe skąd w oddali podziwiali położony na skarpie nad ulicą Kościuszki dom znanego limanowskiego adwokata i radnego miejskiego Jana Hammerschlaga, który reprezentował zasymilowaną społeczność żydowską Limanowej. To jeden z najpiękniejszych domów w całym mieście a obecnie mieści się w nim Szkoła Muzyczna. Karol Wojtas i Łukasz Połomski zaznaczyli, że wyznawcy judaizmu w Limanowej dzielili się na tych bardziej i mniej religijnych, a można było ich odróżnić m.in. poprzez noszone przez nich stroje. Charakterystyczną grupę w Limanowej stanowili chasydzi, którym przewodził rabin limanowski Chaim Teitelbaum, zięć samego rabina bobowskiego. Po śmierci w okresie II RP został on pochowany u boku teścia, na cmentarzu w Bobowej.
Następnie uczestnicy spaceru poprzez ulicę Krótką udali się do Rynku. Wyobrażenie sztetlu oddaje dobrze dziś klimat i częściowo architektura ulicy Krótkiej. Właśnie tam, na kolejnym przystanku, omówiono typową architekturę żydowskich dzielnic: biedną, drewnianą, parterową i gęstą. Takie warunki życia groziły rozprzestrzenianiem się wielu chorób, ale także stanowiły niebezpieczeństwo pożarowe. Stąd także w wyniku takiej zabudowy w Limanowej w maju 1915 roku doszło do pożaru miasta. Spłonęła wtedy duża część budynków w tej części miasta zwanej do dziś „spaleniskiem”.
Na Rynku, gdzie następnie uczestnicy przeszli omówiono jego historie i zabudowę. Na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat główny plac miasta zmienił się nie do poznania. Rynek, wokół którego znajdowało się dawniej mnóstwo sklepów, żydowskich oraz także polskich pełnił ważną rolę. Charakterystycznym elementem limanowskiego Rynku były domy z podcieniami, które spłonęły w styczniu 1945 roku. Nad Rynkiem dominuje limanowska bazylika zbudowana w latach 1911 – 1918. Przywołano w trakcie postoju w tym punkcie spaceru postać budowniczego kościoła i wieloletniego proboszcza ks. Kazimierza Łazarskiego. Był to niezwykły kapłan, którego z całą pewnością można zaliczyć do pionierów dialogu chrześcijańsko-żydowskiego.
Następnie grupa uczestników przeniosła się na teren dawnego getta limanowskiego, na tzw. „Kamieńcu”. Getto utworzyli Niemcy dla limanowskich Żydów w czerwcu 1942 roku. Uczestnicy spaceru wspólnie przeszli granicami tej zamkniętej dzielnicy żydowskiej. Getto to nie miało murów, ale wyjście poza jego granice groziło śmiercią. Idąc przez „Kamieniec” uczestnicy spaceru zatrzymali się w miejscu, gdzie Niemcy przy murze dokonali egzekucji kilkudziesięciu Żydów oraz przy placu gdzie odbyła się selekcja przed transportem Żydów do obozu zagłady.
Uczestnicy także zobaczyli też miejsce, na którym stała niegdyś jedna z trzech limanowskich bożnic. Kilka budynków na „Kamieńcu” pamięta okres getta, jednym z nich jest dawna garbarnia a obecnie siedziba MOPS. Prowadzący spacer oraz uczestnicy zauważyli, że uderzający w Limanowej jest brak jakichkolwiek upamiętnień, miejsc wydarzeń z tragicznej historii okresu II wojny światowej choćby w formie niewielkiej tabliczki (w miejscach egzekucji).
Następnie uczestnicy przeszli w rejon tak zwanego dawniej „Piekła”. Jest to część miasta w rejonie ulic Mordarskiego i Szwedzkiej. Tutaj dawniej znajdowała się mykwa, dom rabina, kolejna bożnica i rzeźnia żydowska. Kilka z tych budynków istnieje do dzisiaj, choć w mocno zmienionej formie i pełni całkiem inne funkcje.
Spacer zakończył się na moście przed Limanowskim Domem Kultury. - Zadowoleni uczestnicy pytali na koniec o następne spacery historyczne oraz o szczegóły z historii Żydów limanowskich. Dzięki spacerowi limanowianie i goście z poza Limanowej poznali przeszłość miasta, gdzie niemal połowę mieszkańców w pewnym okresie dziejów stanowili Żydzi - podkreślają organizatorzy.
(Źródło/fot.: UM Limanowa)
Zobacz również:
Kolejna rocznica bez aktu lokacyjnego. Będzie nowy herb miasta? Groźnie wyglądające dachowanie

Komentarze (21)

WSI
2017-07-18 16:06:20
8 9
Zróbcie spacer o ważnych Polakach zamieszkujących Limanową , a nie o Żydach bo dla rodowitych Polaków ważni są Polacy , a nie Żydzi którzy wszędzie sieją zamęt i oczekują pieniędzy(230mld zł) od Polskiego Narodu za to że Niemcy za czasów Hitlera(kto dawał Hitlerowi pożyczki na prowadzenie wojny ??? Żydzi ) ich zabijali choć to też nie do końca prawda bo więcej Polaków zginęło , a Żydzi zrobili sobie z tego prywatny holokaust.To jest dla nas ważna lekcja bo nie jeden Polak zginął ratując Żydów , a teraz zostajemy za to nagrodę od nich ze wszędzie oskarżają nas o rzeczy których Polacy nie zrobili .Niemal połowa ludności to byli Żydzi więc pytam się gdzie oni są ?? no są tylko pod Polskimi nazwiskami żeby o nich nie wiedzieć i pewno jeszcze pełnią ważne funkcje.Czas komuny to był dla Żydów złoty wiek bo wykształcili dzieci za pieniądze Polaków i teraz to oni są u władzy , a dodatkowo w PRLu Żydzi brali czynny udział w walce z Polakami i była ich ogromna liczba w PRLowskim aparacie terroru który mordował Polaków .
Odpowiedz
pacho
2017-07-18 19:01:39
5 4
@WSI
Żydzi sa w Polsce u władzy, w koncu i Chrystus i Maria byli Żydami, w tym sensie masz nieco racji-:)
Odpowiedz
terorist
2017-07-18 22:50:51
2 3
WSI, a wiesz, że przed wojną ponad połowę mieszkańców Limanowej stanowili Żydzi? A wiesz, że ci Żydzi tak samo byli Polakami? Wiesz, że rozmawiali i myśleli w tym samym języku, co ty? Pewnie nie wiesz, bo nie mówili o tym w RM, nie napisali w GP, ni w GPC lub ND, ani nie pokazywali w republice, bądź reżimowej.
Odpowiedz
Doradca
2017-07-18 23:03:47
1 3
@ pacho masz rację co do stwierdzenia że w Polsce Żydzi są u władzy.

Napiszę więcej mamy w ojczyźnie dwa rodzaje Żydów. Jedni to Ci z PiS i Oni są dobrzy na Nich marnego słowa nie można powiedzieć bo spadną na każdego co będzie chciał cokolwiek powiedzieć lub napisać gromy z jasnego nieba.
Pozostali Żydzi to Ci źli. Ich można wyzywać od najgorszych i przypinać im wszystkie możliwe łatki i to jest oki.

W końcu trzeba się na kimś wyżyć.

Nawet Ojciec Rydzyk zmienił zdanie i kocha Żydów 'Mam przyjaciół Żydów i bardzo mi się podoba Izrael - mówi. I wzywa: - Trzeba kochać Kościół, ojczyznę i budować przyjaźń z wszystkimi narodami '.

Można , można.
Odpowiedz
konto usunięte
2017-07-19 08:01:16
1 2
Jak przedstawicielka homo sapiens (człowiek rozumny) myślę sobie tak:

Należy szanować wszystkich ludzi bez wyjątku, tak byłam wychowana . Przez całe zycie mi to przypominano , wyznaję tę zasadę jako credo mojego życia.

Od jakiegoś czasu wielu publicystów, znawców tematu judaizmu mowiło o TALMUDZIE , podstawowej księdze judaizmu.
Przyznam szczerze, że zanim się zapoznalam z jej treścią, nie wiedzialam, że była ona w wykazie ksiąg zastrzeżonych.

Kościól Katolicki wydał zakaz czytania TALMUDU , który zniesion w 1962 roku, od tego czasu dziwne 'reformy' mialy miejsce w Watykanie. To sa fakty.

Wielu o niej sie wypowiadalło negatywnie, mówi sie, że jest gorsza niż MEIN KAMPF.

Powiem tak : osobiście zszokował MNIE TAM TOTALNY SZOWINIZM, nie widzę w talmudzie żadnego poszanowania do innego czlowieka, wręcz przeciwnie.

Konkluzja :

Jak można wierzyć ludziom, którzy wyznają wiarę , a raczej ideologię pełną pogardy do drugiego czlowieka i wszystkich jego warości materialnych i niematerialnych?

Ta wiedza o treści talmudu zmienila mój pogląd na żydów calłowicie. Caly domek z kart runął.

1. 'THE TALMUD UNMASKED
THE SECRET RABBINICAL TEACHINGS CONCERNING CHRISTIANS'

'Talmud zdemaskowany. Tajne rabiniczne nauki o chrześcijanach '

http://wolna-polska.pl/wp-content/uploads/2014/02/Talmud-zdemaskowany.pdf

2.
'Tajne Archiwum Watykańskie, czyli Wielka Pobudka Słowian '

https://tajnearchiwumwatykanskie.wordpress.com/category/talmud/
Odpowiedz
konto usunięte
2017-07-19 08:14:49
1 2
Jako przedstawicielka homo sapiens...........
1.
' Jacek Międlar - Talmud jest księga nienawiści i ksenofobii '

https://www.youtube.com/watch?v=tyZolal-T_c

2.
' Żydzi w Polsce szkolą się bojowo i zorganizowali wywiad operacyjny '

https://www.youtube.com/watch?v=M5tJyYjCcGI

3. 'Prawdziwe oblicze III RP (NAPISY-POL) '

https://www.youtube.com/watch?v=p0VqBYEgEWM
Odpowiedz
Doradca
2017-07-19 09:10:56
0 1
Droga Pani powołuje się Pani na Pana Jacka Międlera tak Pana bo Księdzem już nie jest a pisał tak :

' 'Chcą zachować twarz, honor i wierność Jezusowi Chrystusowi oraz Jego Świętej Ewangelii, w związku ze złożonymi ślubowaniami, nie jestem w stanie łączyć Prawdy i Bożego Słowa, z liberalną narracją, w jaką środowiska żydowskie, gejowscy lobbyści, a zatem i moi przełożeni próbowali mnie wpisać. Zdradziłbym Chrystusa, gdybym ustąpił wobec wywieranych na mnie nacisków '

Po niedługiej chwili okazało się jednak, że księdzem nie chce być, bo chce założyć rodzinę.

Żaden to autorytet dla mnie. Puste frazesy w jego wydaniu brzmią nijak.
Odpowiedz
konto usunięte
2017-07-19 09:26:38
0 1
@Doradca Pan Miedlar nie jest moim guru, to po pierwsze. Pisałam ,, że wcześniej nic na ten temat nie wiedziałam.
Po raz pierwszy o tym co jest napisane w talmudzie usłyszalam w jakimś programie, z udziałem Pana Międlara.
Tak zaczęła sie moja ' przygoda' z talmudem. Nie wierzę ludziom w ciemno, więc lubię sama sprawdzać informacje.

No i sprtawdziłam, i potwierdzilo się , a moje zdziwienie siegnęło zenitu.

Podałam wyrywkowo kilka linków, które znalazłam w necie, ten byl tylko JEDNYM z bardzo wielu.

Pozdrawiam serdecznie.
Odpowiedz
konto usunięte
2017-07-19 10:04:14
0 2
Jeszcze jedna sprawa o której zapomniałam, wklejając tutaj linki, nie oznacza, że zgadzam się zawsze z całą trescią danego linku.
Każdy z Nas ma własne przemyślenia i odmienne światopoglądy. Prtzywołuje je tutaj na poparcie moich bądź innych ludzi poglądów, opini czy też informacji w temacie.

Każdy wiec może wyrazić własne poglądy, czy też wymienić się z Nami informacjami. No tak wyobrażam sobie dyskusje , wymianę pogladów.

Pozdrawiam.
Odpowiedz
wiadomo
2017-07-19 10:57:18
0 3
Mozna Zydow lubic albo nie... Ale stanowili czesc spolecznosc Limanowej w przeszlosci. Panowie prowadzacy starali sie przedstawic w miare obiektywnie historie mniejszosci jako takiej oraz wzajemnych wplywow polsko - zydowskich. Ja uczestniczylem w spacerze i wielki szacunek dla prowadzacych, ze sie im chcialo.
Jak jest potrzeba innych spacerow na temat innych miejsc, bohaterow - to droga wolna prosze organizowac i poprowadzic - a my chetnie skomentujemy....
Odpowiedz
konto usunięte
2017-07-19 11:54:05
1 2
@wiadomo Masz racje tyle tylko, że chrześijanie szanują innych, no przynajmniej Ci prawdziwi chrzescijanie .

My chcielibyśmy także być szanowani przez tych wychowanych na talmudzie.
Tak więc podnoszenie kwestii ' lubieć bądź nie lubieć' kogoś jest raczej chybione w tym przypadku. .

Pozdrawiam.
Odpowiedz
KaKropka
2017-07-19 12:38:45
2 3
@grazynahayes
A którzy to Ci prawdziwi?
Z tego co pamiętam z lekcji historii i lektur książek to z tym szanowaniem innych przez chrześcijan było bardzo różnie na przestrzeni wieków.
Ciekawie wyglądało okazywanie szacunku w trakcie wypraw krzyżowych, podobnie na nowo odkrytych ziemiach obu Ameryk w ciekawy sposób okazywali ten szacunek lokalnym ludom :)
W Europie bywało podobnie, wystarczy poczytać o wojnach religijnych pomiędzy chrześcijanami, a protestantami.

Żeby nie było, że piszę tylko o chrześcijanach - każda religia, każdy naród ma coś na sumieniu, wystarczy poszukać w jego historii.
Religia to indywidualna sprawa człowieka i mieszanie jej w politykę do niczego dobrego nie prowadzi.
Odpowiedz
MISIEK
2017-07-19 15:35:59
0 2
KaKropka - protestanci to zdaje się też są chrześcijanami? Chyba że się coś zmieniło w tej materii.
Odpowiedz
KaKropka
2017-07-19 15:41:33
0 0
@MISIEK Niech Ci będzie, katolicy vs protestanci. W sumie pokazało to tylko, że nawet we własnym gronie można się wyrzynać ze bzdurnego powodu .
Odpowiedz
WSI
2017-07-19 16:26:40
2 2
Terorist dyskusja polega na wymianie zdań które są poparte faktami ja podałem fakty które są łatwe do sprawdzenia a pisanie o RM ,GP czy telewizji publicznej lub republice nic nie zmieni. Z faktami nie da się dyskutować więc próbujesz zrobić ze mnie jakiegoś fanatyka RM , ale to świadczy tylko o twojej inteligencji bo spierajmy się na fakty a nie twórzmy pięknie napisanych historyjek które nie są poparte niczym.Bo jest taka jedna historyjka z Jedwabnym w roli głównej gdzie z Polaków zrobili morderców .Był taki prezydent Aleksander Kwaśniewski( Izaak Stoltzman) który przepraszał tam Żydów w imieniu Polaków tylko w imię czego jeśli sam nie jest Polakiem i za co ??? ze Niemcy spalili Żydów i zwalili winę na Polaków .Była taka historia Katyń się nazywa tam Sowieci latami wypierali się tej zbrodni o którą posądzali Niemców i tu podobna historia tylko posądzają Polaków. Teraz robi się takie zakłamanie ze obozy Koncentracyjne gdzie mordowano ludzi były Polskie więc kto mądry wie ze jest wielka nagonka na Naród Polski .Niemcy twierdzą ze to były Nazistowskie obozy śmierci , a czy ci naziści nie mieli Narodowości ?? bo przecież to byli Niemcy tylko tak lepiej wygląda w świecie , a tworzy się teraz historie taką ze może ci Nazisisci to byli Narodowości Polskiej.Każdy kto broni Żydów niech przeczyta sobie Talmud tam jest sporo o ich religii i kim są dla nich goje(czyli my) a dopiero wtedy niech przystępuje do dyskusji bo dla Żydów liczy się tylko kasa.
Odpowiedz
terorist
2017-07-19 16:40:28
2 1
WSI ustalmy na samym początku jedną rzecz. Kto to właściwie jest Polak? Osoba urodzona i mieszkająca w Polsce, mówiąca w języku polskim? Czy do tego warunkiem koniecznym jeszcze jest to, aby była katolikiem? Bo kimże byli Żydzi, którzy stanowili większość mieszkańców Limanowej? Byli Polakami, czy nie? To są fakty. Poza tym, czy Wołosi, Tatarzy i wyznawcy innych religii mogą być Polakami?
Odpowiedz
WSI
2017-07-19 18:32:35
1 2
Polacy – naród słowiański zamieszkujący głównie obszar Rzeczypospolitej Polskiej i będący jej głównym składnikiem ludnościowym, a poza granicami Polski tworzący Polonię.Są u nas mniejszości np. Romowie którzy zamieszkują Polskę od kilkuset lat i w żadnym stopniu się nie zasymilowali a wręcz żerują na Polakach bo są utrzymywani z naszych podatków. Romowie są tak długo w Polsce ze już nie powinno być mowy o mniejszości a jednak odcinają się od tego ze są Polakami .Żydzi też się nie zasymilowali tylko wyrażnie twierdzili ze są mniejszością Żydowską w Polsce więc nie można twierdzić ze byli Polakami bo jeśli ktoś mówi ze nie jest Polakiem to najwyrażniej tak myśli a co najważniejsze czuje , mieli tez swoje szpitale szkoły itd.
Odpowiedz
konto usunięte
2017-07-19 19:38:24
0 1
@KaKropka Chodzi o to, że pismo święte na ktorym opiera sie KK , nie nawołuje do nienawiści, gardzenia innymi religiami, nie daje przyzwolenia do ponizania, okradania innych, nazywania innych bydłem itp, w przeciwieństwie do TALMUDU.

Gdyż talmud jest pełen szowinizmu , pogardy do innych, przyzwala na łamanie przykazań Bożych, o tym pisze.
ł ogromny błąd.

Z wyzej wymienionych powodow był zakazany do 1962 roku, nie wiem po co KK odszedł od tego zakazu ?
To był ogromny błąd.



To by
Odpowiedz
terorist
2017-07-19 23:10:16
0 0
To odpowiedz mi na pytanie, limanowscy Żydzi byli Polakami, czy nie? A może byli tylko Limanowianami? Co złego jest w tym, że uczczono pamięć ponad połowy mieszkańców przedwojennej Limanowej?
Odpowiedz
konto usunięte
2017-07-20 07:35:32
0 1
@terrorist Nie wiem kim byli Ci Żydzi, nie jestem przeciwko żadnej nacji. !!!
Złe ideologie czynią ludzi oprawcami, mamy przykład z II wojny światowej , , dopóki nie psuje się ludzi chorymi ideologiami, dopóty wszystko jest w porządku.

Pozdrawiam.
Odpowiedz
Rumcays
2018-01-17 14:13:18
0 0
Piękne przedsięwzięcie. Oby takich jak najwięcej w Limanowej. Żydzi byli i są istotnym elementem polskiej kultury, sztuki i historii bo byli i są Polakami !!!
Odpowiedz
dodaj komentarz
Zgłoszenie komentarza
Komentarz który zgłaszasz:
"Spacer przybliżył świat limanowskich Żydów"
Komentarz który zgłaszasz:
Adres
Pole nie możę być puste
Powód zgłoszenia
Pole nie możę być puste
Anuluj
Dodaj odpowiedź do komentarza:
Anuluj

Może Cię zaciekawić

Sport

Pozostałe

Najnowsze artykuły
Najpopularniejsze artykuły
Twój news: przyślij do nas zdjęcia lub film na kontakt@limanowa.in